Rekenproject: Schematiseren en ‘progressief schematiseren’ (Treffers)

Ben Wilbrink

Psychologie

Schematiseren is een containerbegrip voor van alles en nog wat. Begin tachtiger jaren werd het gebruikt voor het schematiseren van leerstof, als hulpmiddel om belangrijke dwarsverbindingen te signaleren, enzovoort (Breuker; Mirande). In de cognitieve psychologie betekent het iets anders: generieke kennisstructuur. Daar zijn verschillende termen voor in omloop: scripts, plans, frames, stereotypes, schema’s. Een algoritme is op te vatten als een schema. In leerprocessen is bij enigszins gecompliceerde activiteiten te zien hoe de beginnende studenten eerst heel nadrukkelijk iedere stap in het proces of algoritme neemt, en pas al oefenende ertoe komt om daar verkortingen in aan te brengen. Voor het academische niveau: zie het proefschrift van Kees Mettes en Albert Pilot, over het verkorten van handelingsstructuren.

Joost Breuker (1980). In kaart brengen van leerstof. Utrecht: Het Spectrum, Aula 801.

Marcel J. A. Mirande (1981). Studeren door schematiseren. Utrecht: Het Spectrum, Aula 805.

M. J. A. Mirande (1989). Studeren door schematiseren. Muiderberg: Coutinho.

Ben Wilbrink (in bewerking). Leerstofinventarisatie. Hoofdstuk 3 in Toetsvagen ontwerpen. (Bewerking van Aula 809 Toetsvragen schrijven) html

C.T.C.W. Mettes & A. Pilot(1980). Over het leren oplossen van natuurwetenschappelijke problemen. Proefschrift (duo-proefschrift) UT. CDO, 1980.

Richard A. Schmidt (1975). A schema theory of discrete motor skill learning. Psychological Review, 82, 225-260.

Rekendidactiek

A. Treffers (1978). Wiskobas doelgericht. Een metode van doelbeschrijving van het wiskundeonderwijs volgens wiskobas.

• “Over de leerpsychologische achtergronden van de aanpak volgens het principe van de progressieve shematisering kan men informatie vinden in: Jong, R de (ed): De abakus. Een belangrijk leermiddel voor het wiskundeonderwijs op de basisschool, iowo-leerplanpublikatie 6, utrecht 1977, pag. 96-112. Bovengenoemde publikatie bevat een samenvatting van het volgende werkstuk: Bruggen, J. C. van: Leren cijferen bekeken door een leerpsychologische bril, interne iowo-publikatie, utrecht 1975.”

  blz. 235, noot 5