Naast de volledige lijst op deze pagina, zijn per rubriek in een afzonderlijke aanklikbare pagina de titels met een abstract of samenvatting vermeld. Voor een snel overzicht, ook van onderhanden projecten zie de sitemap.
Publicaties gaan van geschiedenis via selectie naar arbeidsmarkt, maar altijd in relatie tot onderwijs, en zo stevig onderling verbonden op het thema 'beoordelen en beoordeeld worden.'
Selectie, toetsen, en tentamenmodellen delen met elkaar het psychologische kader: de aandacht voor persoonlijke verschillen, hoe de samenleving met die verschillen omgaat, hoe individuen hun persoonlijke positie vestigen en uitbuiten. Toelating bij studentenstops is een specifiek selectiethema. De aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt is te modelleren op basis van wat er gebeurt bij sollicitaties, en is in feite eveneens een selectiethema.
Geschiedenis is die van beoordelen, cijfergeven, selecteren, rangordenen, mensen hun plaats wijzen, en hoe zij die eigen plaats kunnen ontstijgen.
De eenheid van het werk is ook te beschrijven naar economie of kwaliteit: van de micro-kwaliteit op het niveau van de opgaven in toetsen of tests, tot de impliciete onderhandeling in maatschappelijke selectieprocessen tussen de schifters en de geschiften. Ons taalgebruik is zo gevormd door de bovenliggende partij in die selectie, dat er geen woorden zijn die adequaat aangeven dat de aan selectie onderworpenen dat zelden of nooit passief laten gebeuren, maar zich er juist uit al hun macht op voorbereiden.
Bestanden zijn in html- of pdf-format. Voor pdf-bestanden zijn met Acrobat Reader of Voorvertoning (Mac OSX) te lezen. Het streven is meer in html-format aan te bieden. Mochten er problemen zijn, of links niet werken, mail mij.
Ik ben erg achterstallig met bijhouden van mijn recente publicaties. Zie de thuispagina , menu links boven: 'actueel' voor een beter bijgehouden lijst
Toetsen vs testen Van12tot18 2023 vrij toegankelijk
PM serie bogs 'Alle geslaagden zijn geschikt' over toelating tot numerus fixusstudies. een poging de geschiedenis goed in beeld te brengen aan de hand van mijn eigen archief, en er hopelijk een boek over te kunnen schrijven. Dat zal enige tijd vergen.
'Intelligentie' in historisch perspectief. Van Twaalf tot Achttien, maart 2020. vrij toegankelijk
Deel 2 – Over maantjes, sterretjes en zonnetjes en veel meer. Toetsexpert Ben Wilbrink beantwoordt 10 vragen over toetsen en testen. KomenskyPost, 19 juli 2019 blog
Advies en eindtoets — beide eufemismen — Wat is ervan te vinden? KomenskyPost, 12 juli 2019 blog
Curriculum punt nu, kent u dat? KomenskyPost, 9 november 2018 blog
Ben Wilbrink: De rode draad is het thema 'eerlijk onderwijs' KomenskyPost, 3 augustus 2018 blog
Het zachte progressivisme van Claire Boonstra KomenskyPost, 4 januari 2018 blog
Op weg naar eerlijk onderwijs. Van Twaalf tot Achttien, september 2017. vrij toegankelijk
Talent: aangeboren of aangeleerd? Dat maakt nogal uit voor onderwijs! Komensky Post (24 november 2017) blog
Kirschner vs Stevens tijdens hoorzitting: ideologie tegenover psychologie Komensky Post (24 november 2245) blog
Een foute vraag Frans, en hoe CvTE ermee omgaat. 1: Feiten, 2. Duiding. NOVEMBER 23, 2017 / BENWILBRINK. blog
(2017). Piek en onderwijs. Deliberate practice maakt het verschil. JSW, 2 oktober 2017, 12-15. pdf
Waarom geïndividualiseerd onderwijs leidt tot meer ongelijkheid. Een bespreking van E. D. Hirsch, Jr., Why Knowledge Matters — Rescuing Our Children from Failed Educational Theories. Harvard Education Press, 2016. Vakwerk vrij.
14 Met Paul Kirschner: Verplichte rekentoets? "Met die contexten toetsen wij geen rekenen maar vermogen tot (zelf)ontdekkend leren" bi-logical, 5 nr 1, augustus, 31-23 en 48. html
Al die teksten in onze eindexamens, waar komt dat fenomeen toch vandaan? Kan Sander Dekker precies 75 L zand in een kruiwagen scheppen? Van Twaalf Tot Achttien, Vakblad voor Voortgezet Onderwijs, 24, 28-30. concept-versie
Zesjescultuur. Wie zeggen dat? [blog op de website van de CBE-groep] [bi-logical in druk] [hier als eigen webpagina aangevuld met de nodige links zesjescultuur.htm]
Probleemoplossen . . . . bi-logical [in druk] [ook als blog op de website van de CBE-groep] [Bewerking van de webpagina probleemoplossen_bi-l.htm]
Ben Wilbrink (2012). Hebben er twee ruzie? Dan hebben ze beide een beetje gelijk . . . . bi-logical, 4, #1, 33-34. [Bewerking van de webpagina drogreden.htm]
met Joost Hulshof en Henk Pfaltzgraff (augustus 2012). De rekentoetsen zijn niet valide. Dat wordt nog wat, met die rekentoetsen! Examens, Tijdschrift voor de Toetspraktijk, 9 #3, 26-31. 2e concept. [Hier is een reactie op geschreven door Jan Kastelein (College voor de Examens) in #4 ophalen, met daarop een korte dupliek van onze kant {de reactie van het CvE is bureaucratisch, en gaat dus niet in op de validiteitsvragen zoals het behoort}] De publicatie zelf: pdf, met de officiële repliek van het CvTE door Jan Kastelein pdf [voor deze repliek nam de redactie van Examens geen verantwoordelijkheid: hij is geplaatst als ingezonden brief]
Struikelvakken? Bewijs dat maar. ICAB workshop - 27 januari 2012 - TU Eindhoven hoofdgebouw Diamantzaal HG 9.42 - Tijd 13.30 - 18.00 pagina
met Joost Hulshof (2011). De wet, het rekenen, en de rekentoets in de eindexamens havo/vwo. Examens. Tijdschrift voor de toetspraktijk, 8 nr 3, 18-22. ingediend concept. De publicatie zelf pdf. Het Cito is met een repliek gekomen, door Zwitser & Béguin pdf, op de laatste pagina daarvan onze dupliek.
De rekentoets is in 2020 bij wet afgeschaft. Zwitser en Béguin betwistten dat er slachtoffers zouden vallen; in 2020 valt daar de balans van op te maken. Het lukte niet om ondanks vele afzwakkingen, verbeteringen, normverlagingen en commissies tot een behoorlijk functionerende rekentoets te komen. De mislukking heeft volgens een schatting van staatssecretaris Dekker tijdens een Algemeen Overleg een half miljard gekost. De schade die onder scholieren is aangericht is onbekend, maar we weten nu dat voor veel te veel scholieren de rekentoets niet te maken was. Nee, de overheid heeft weten te vermijden dat scholieren op de rekentoets zouden zakken, door hem gewoon niet mee te laten tellen, en uiteindelijk af te schaffen. Maar de schade is onbeschrijflijk hoog opgelopen. Dat de Tweede Kamer geen parlementair onderzoek instelt is verbazingwekkend: de onderliggende oorzaken van dit fiasco zijn immers met het afschaffen van de rekentoets niet weggenomen. Ja, er zijn kamerleden (Michel Rog, Paul van Meenen) die inzien dat het rekenonderwijs niet deugt, maar kennelijk hebben zij geen mogelijkheden om dat aan te pakken. Nee, daar is nu juist een parlementair onderzoek voor: dat kan als uitkomst hebben dat voor het rekenonderwijs de politiek nodig over zijn eigen schaduw heen moet stappen, en zich moet bemoeien met het 'hoe' van het rekenonderwijs. tweet
(2010). Individual differences. Intelligence & thinking styles in the work of Robert J. Sternberg. Paper seminar Stedelijk Gymnasium (Socrates) Leiden 23 november 2010. html
(2010). Doen we het, of doen we het niet? Over selectie voor het hoger beroepsonderwijs. Paper bedrijvendag Hogeschool Zuyd 18 november 2010. html
Ben Wilbrink met Denny Borsboom en Michel Couzijn (2010). Spelling, grammatica en interpunctie meebeoordelen op eindexamens?. Examens, Tijdschrift voor de Toetspraktijk, september, 5-9. pdf van hele nummer - concept-versie
(2010). Toetsvragen schrijven. In Henk van Berkel, Anneke Bax & Hans van Hout: Kennis delen en inspireren, toen, nu en in de toekomst (41-46). Noordhoff Uitgevers. Hoger onderwijs Reeks 30 jaar. [concept-versie]
(2004). Meer permanente selectie kan onze economie niet gebruiken. concept. Voordracht Studium Generale Tilburg, 30-9-2004. html
(2004). Extra selectie aan de poort: wanneer is genoeg genoeg? Onderzoek van Onderwijs, 33 nummer 3, 37-40. html concept-versie
(2003). Decentrale toelating, eerste stap naar selectieve toelating HO? Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 21, nummer 1, 47-57. html concept-versie
(1999). Rechtvaardigheid en selectie voor numerus fixusstudies. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 17, 136-152 html concept-versie
(1998). Inzicht doorzichtig toetsen. In Theo H. Joostens en Gerard W. H. Heijnen (Red.). Beoordelen, toetsen en studeergedrag. Groningen: Rijksuniversiteit, GION - Afdeling COWOG Centrum voor Onderzoek en Ontwikkeling van Hoger Onderwijs, 13-29. html
(1997). Opsomming van de discussie over toelating bij numerus fixusstudies. In: Gewogen loting gewogen. Advies van de Commissie Toelating Numerus Fixusopleidingen, Bijlage, 121-203. html
(1997). Samenvatting van de opsomming van de discussie over toelating bij numerus fixusstudies. In: Gewogen loting gewogen. Advies van de Commissie Toelating Numerus Fixusopleidingen, 82-89. html
(1997). Terugblik op toegankelijkheid: meritocratie in perspectief. In Marian Van Dyck, Toegankelijkheid van het Nederlandse onderwijs. Studies (p. 341-384). Den Haag: Onderwijsraad. html
(1997). Assessment in historical perspective. Studies in Educational Evaluation, 23, 31-48. html
(1997). Levenslang leren en informatie- en communicatietechnologie (ICT). In T. T. D. Peetsma en M. L. L. Volman (Red.), Bevorderende en belemmerende factoren voor een leven lang leren. Explorarief onderzoek op microniveau (p. 171-185). Den Haag: Sdu Servicecentrum. ISBN 90 346 3541 1. html
(1996). Voor loten aan universiteit bestaat geen redelijk alternatief. NRC Handelsblad, 12 september. html
(1995). Studiestrategieën die voor studenten en docenten optimaal zijn: het sturen van investeringen in de studie. Korte versie in Bert Creemers e.a. (Red.), Onderwijsonderzoek in Nederland en Vlaanderen 1995. Proceedings van de Onderwijs Research Dagen 1995 te Groningen (218-220). Groningen: GION. Paper: auteur. html
(1995). Van Naerssen's tentamenmodel in algemene vorm. Korte versie in B. Creemers e.a. (1995). Onderwijsonderzoek in Nederland en Vlaanderen 1995. Proceedings van de Onderwijs Research Dagen 1995 te Groningen. Groningen: GION. 114-115. Paper: auteur. html
(1995). What its historical roots tell us about assessment in higher education today. 6th European Conference for Research on Learning and Instruction, Nijmegen. Paper: auteur. html
(1995) Literatuurbijlage bij hoofdstuk 3 'Voltijds initieel onderwijs als investering' van: W. A. van Helden, H. F. van Aalst, R. M. Verwayen-Leijh en M. van Dijck (Red.) (1995). De ivoren ballon. Investeren in hoger onderwijs. Adviesraad voor het Onderwijs. ARO Werkdocument 11.
met Edith van Eck en Ard Vermeulen (1994). Doelmatigheid en partijdigheid van psychologisch onderzoek bij de selectie van schoolleiders in het primair onderwijs. Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut. (rapport 359)
Hieruit Hoofdstuk 3. Het psychologisch onderzoek html en Hoofdstuk 5. Seksepartijdigheid en rendement html
(1994). Arbeidsmarkt en hoger onderwijs: een blijvend problematische relatie. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs. 12, 24-32. html
(1994). Colloquium voor de staf van het Cito over historische achtergronden van het beoordelen in het onderwijs, en een algemeen toetsmodel dat een alternatief is voor de 'geaccepteerde theorie.' html Paper: auteur.
met Jaap Dronkers, Jacob Oostwoud Wijdenes, en Fred Verbeek (1994). Alumni van de Universiteit van Amsterdam. Jaarboek 1994 van de Universiteit van Amsterdam p. 8-25. html
(1993). No-show studenten. Onderzoek van Onderwijs, 22, 37-40. html
met Uulkje de Jong en Marjon Voorthuis (1993). No-show en low-show in het wetenschappelijk onderwijs. Hoe beurs-, tempo- en keuzeproblemen leiden tot schijnbare afwezigheid. Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut. (rapport 339) html of pdf
met Uulkje de Jong en Marjon Voorthuis (1993). No-show inschrijvers aan de Universiteit van Amsterdam. OnderwijsResearchDagen. html
met Jaap Dronkers (1993). Dilemma's bij de groei van de deelname aan hoger onderwijs. Zoetermeer: reeks Achtergrondstudies van het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen. ('s-Gravenhage: DOP) html
met Jeroen H. A. M. Onstenk (1992). Arbeidsmarktrelevantie van beroepsgerichte volwasseneneducatie. De beoordeling van arbeidsmarktrelevantie in de PBVE-praktijk. Amsterdam: SCO. (SCO-rapport 310) [ digitale versie beschikbaar van Hoofdstuk 5 Kwaliteit van de beoordeling van arbeidsmarktrelevantie pdf]
(1992). De samenleving in een klaslokaal. NKSR-Bulletin, 1992, 3 #6, 8-9. html
(1992). Modelling the connection between individual behaviour and macro-level outputs. Understanding grade retention, drop-out and study-delays as system rigidities. In Tj. Plomp, J. M. Pieters & A. Feteris (Eds.), European Conference on Educational Research (pp. 701-704.). Enschede: University of Twente. Paper: auteur. html
(1992). The first year examination as negotiation; an application of Coleman's social system theory to law education data. In Tj. Plomp, J. M. Pieters & A. Feteris (Eds.), European Conference on Educational Research (pp. 1149-1152). Enschede: University of Twente. Paper: auteur. html
met Marco Roos (1991). Strategic science policy and organizational structures in the engineering sciences. Proceedings EAIR European Association for Institutional Research, 13th international forum september 1991, Edinburgh. Edinburgh: Napier. html
Ackermans, S. T. M. en W. A. de Jong, m.m.v. Marco Roos en Ben Wilbrink (1991). De technische universiteiten. Pre-advies. In ARHO en AWT, Advies inzake de technische universiteiten. Den Haag: ARHO/AWT. ISBN 90-346-2617-2. htlm
met Willem van Hoorn, Leo J. Th. van der Kamp en Jen Algera (1990). Selectie voor politie-officier. De toelating tot de Nederlandse Politie Academie. Amsterdam: SCO. (Rapport 245)html
(1990). Complexe selectieprocedures simuleren op de computer.Amsterdam: SCO. (rapport 246) pdf bijlagen [bijlagen 304k pdf]
met Jan Karel Koppen (1990). Employment prospects for graduates. Paper EAIR European Association for Institutional Research, 12th international forum september 1990, Lyon. html of pdf
met Jan Karel Koppen (1990). Arbeidsmarktposities voorspellen voor HO-disciplines. In van Hout, J. F. M. J., & van Wieringen, A. M. L. (Red.). Hoger onderwijs. Onderwijs Research Dagen 1990 (p. 77-90). Nijmegen: ITS. html
met Jeroen Onstenk (1990). Arbeidsmarktrelevant cursusaanbod in de PBVE. In Klaassen, C.A.C., & Jungbluth, P. (Red.). Onderwijs en samenleving. Onderwijs Research Dagen 1990 (p. 185-196). Nijmegen: ITS. html
(1989). Arbeidsmarkt en curriculum economie. Amsterdam: SCO. (rapport 198) pdf
met Mik van Es en Erna van der Weerd (1988). Arbeidsmarkt medische biologie. Amsterdam: SCO. (rapport 169) pdf
(1988). Arbeidsmarktoriëntatie voor hoger onderwijs. In Schellekens, H. M. C., Simons, P. R. J., en Costongs, J. E. L. (Red.). Rendementsverbetering en studiebegeleiding (p. 161-175). Tilburg: Katholieke Universiteit Brabant. (Landelijke Dag Studievaardigheden Tilburg) html
(1988). Arbeidsmarktoriïntatie voor studieadviseurs. Paper studiedag Landelijke Vereniging van Studie-Adviseurs. 18 maart 1988. [origineel in archief] Gepubliceerd in Nieuwsbrief, jaargang 4, nr 1, 23-36. Landelijke Vereniging van Studie-Adviseurs met Marjon Voorthuis (1987). Studielast, rendement en functies propedeuse. Relaties tussen wetgeving, theorie en empirie. Deelrapport 2: Evaluatie-onderzoek Wet Twee-fasenstructuur. Amsterdam: SCO-rapport 112. ISBN 90-6813-135-4. html
(1987). Zelf-evaluatie voor propedeusestudenten. In Grave, W. S. de, en Nuy, H. J. P. (Red.). Leren studeren in het hoger onderwijs (p. 157-166). Almere: Versluys Uitgeverij. html
(1986). Toetsen en testen in het onderwijs. In S.V.O. Jaarverslag / Jaarboek 1985. Den Haag: S.V.O., 275-288. html
(1985). Bewijs van het omgekeerde, voor Schmidt et al. Tijdschrift voor Onderwijsresearch, 10, 141-144. html
(1985) Tijdbesteding en verwachte en behaalde cijfers in de propdeuse Tandheelkunde 1982-83 en 1983-84. Amsterdam: Centrum voor Onderzoek van het Wetenschappelijk Onderwijs, Universiteit van Amsterdam, 1985. (1984). Toetsvragen schrijven. Onderzoek van Onderwijs, 13, 20-21. html
met Willem K. B. Hofstee (1984). Docentbeoordeling. Onderzoek van Onderwijs, 13, 52-55. html
(1984 ). Opvattingen over docentbeoordeling. Bespreking van J. Millman: Handbook of teacher evaluation. Onderzoek van Onderwijs, 13. html
(1984). Tentamenmodellen. In A. Bax (redactie) Verslag van de CRWO studiedag december 1983. Voorburg: CBOWO / AR, 1984.
Met Willem van der Avoird (1984). Tijdbesteding en verwachte en behaalde cijfers in de propedeuse Rechtsgeleerdheid 1983-1984. Centrum voor Onderzoek van het Wetenschappelijk Onderwijs, Universiteit van Amsterdam, december 1984. [Projekt schriftelijke raad; origineel 16 bladzijden]
(1984). Instrumentatie voor een informatieve 'schriftelijke raad' (art. 24 bis-4). Centrum voor Onderzoek van het Wetenschappelijk Onderwijs, Universiteit van Amsterdam, december 1984. [Projekt schriftelijke raad; origineel 37 bladzijden]
(1983). Toetsvragen schrijven. Utrecht, Het Spectrum, Aula 809. Originele versie in zijn geheel te downloaden 1.4 Mb pdf, ook integraal beschikbaar via books.google
(1983/2006). Toetsvragen ontwerpen. Herziening van Aula 809 (Toetsvragen schrijven). De herziening is een lopend project. Hoofdstukgewijs op te halen hfdst 1; hfdst 2; hfdst 3; hfdst 4; hfdst 5; hfdst 6; hfdst 7; hfdst 8 hfdst 9]
(1983). De selectie voor tweede fase opleidingen is al wettelijk geregeld; de vraag is: hoe wordt dat verder ingevuld? (niet gepubliceerd). html
(1981). Rationeel kiezen tussen kort-antwoord en keuzevragen. Universiteit en Hogeschool, 27, 293-296. html
(1980). Toelatingstoets voor het wetenschappelijk onderwijs. Tijdschrift voor Onderwijsresearch, 5, 39-40. html
(1980). Optimale kriterium gerefereerde grensskores zijn eenvoudig te vinden. Tijdschrift voor Onderwijsresearch, 5, 49-62. html
(1980). Enkele radicale oplossingen voor kriterium gerefereerde grensskores. Tijdschrift voor Onderwijsresearch, 5, 112-125. html
(1980). Uitval en vertraging in het w.o.: een overschat probleem. Onderzoek van Onderwijs, 9 nr 4, 14-18. html
(1980). Toetsen, herkansen, studievertraging: achterliggende mechanismen. Onderzoek van Onderwijs, 9 nr. 2, 7-11. html
(1980). Beleid bij tentamens en examens. In A. I. Vroeijenstijn (Red.), Kwaliteitsverbetering hoger onderwijs. Vierde nationaal congres onderzoek van het wetenschappelijk onderwijs. Voorburg: Stichting Nationaal Congres, 380-409. html
(1980). De problematiek van de studentenstops en de toelatingsprocedure. html en
(1980). Kansberekeningen bij Pais' voorontwerp van wet toelating tot numerus fixus studies in het w.o. Amsterdam: Centrum voor Onderzoek van het Wetenschappelijk Onderwijs. html
(1980). Toelating tot numerus fixus studies opnieuw in discussie. Universiteit en Hogeschool, 27, nummer 3, 179-199. html
(1980). Toelatingstoets voor het wetenschappelijk onderwijs. Tijdschrift voor Onderwijsresearch, 5, 39-40. html
(1980). Passing scores on domain referend tests: an improved decision-theoretic methodology for optimization. COWO. pdf (1980). Passing scores on domain referend tests: an improved decision-theoretic methodology for optimization. COWO. Partly revised / not published except here pdf [bestaat uit 2 manuscripten met herziene teksten, plus een manuscript Nederlandse vertaling van Passing scores]
(1979). Universitaire examenregeling: konjunktief of kompensatorisch? In K. D. Thio & P. Weeda (Red.), Examenproblematiek. ORD bundel. Den Haag: SVO. html
(1979). Toetsen Amsterdam: COWO (docentenkursusboek 10). html
(1978). Studiestrategieën. Examenregeling deel A. Amsterdam: COWO (docentenkursusboek 9). html
Herziene versie 2004, al beschikbaar voor hoofdstuk 1 t/m 4.
html
(1977). Methoden voor het bepalen van de grens zakken/slagen voor studieonderdelen.Amsterdam: COWO (docentenkursusboek 6).html
(1977). Het verborgen vooroordeel tegen andere dan meerkeuze vraagvormen. In Stichting Onderwijsresearch: Congresboek Onderwijs Research Dagen (p. 219-222). html. De gepresenteerde tekst is uitvoeriger dan de tekst in de congresbundel.
Dick Tromp & Ben Wilbrink (1977). Het meten van studietijd. Congresboek OnderwijsResearchDagen. html
(1975). Gewogen loting. Amsterdam: COWO. html
met Hans van der Vleugel (1974). Loten heeft slechts voorkeur bij gebrek aan beter. Onderzoek van Onderwijs, 3, september, 8-12. + Cijfers weersproken. Idem p. 13-14. html
(1974). Selectie voor numerus fixus is irrationeel. NRC/Handelsblad Cultureel Supplement, 27 september 1974. html
met Hans van der Vleugel (1974). Bij beperkte toelating beslist alleen het lot.Onderzoek van Onderwijs, 3, april, 3-5.
Standpunt van de Contactgroep Research Wetenschappelijk Onderwijs.
htlm
(1973). Tegenspraken typeren het selektie-voorstel De Groot. In OTO Hoger Onderwijs Cahiers 13 Selektie van studenten: achtergrond / effekten, 1973, 166-176. html
(1972). Spiegelgevechten om het IQ. Het onderzoek van Arthur R. Jensen. Haagse Post, 40, 27 september, 32-33. Later ook afgedrukt in J. de Mulder (Red.) Selektie van studenten; achtergrond / effekten. Hoger Onderwijs Cahiers - nr. 13, 29-33.
html
1971 Levert selektie voor hoger onderwijs iets op? — COWO (Helvoirt CRWO conferentiepaper) html of pdf
de lijst is (12-2003) in bewerking, is nog niet volledig en niet op volgorde. En ik heb verzuimd hem sinds 2006 up to date te houden. Zie het menu van de openingspagina of natuurlijk de sitemap voor meer volledige opgaven (vooral blogs, maar ook nog talrijke artikelen, o.a. in 'Examens' en 'Van twaalf tot achttien').
Henk van Berkel en Ton Luijten (2006). In gesprek met Ben Wilbrink. Onderzoek vanuit de studeerkamer. Examens, 4, december, p. 15-17. pdf
(2006 ongepubliceerd). Begintermen. Toetsen op veranderd begrip. html
(2006 ongepubliceerd). Psychometrie? Bevrijd examens van het keurslijf. html
(2004 ongepubliceerd). Toetsopvattingen van docenten. html
(2001). Onderwijskwaliteit en fusie-intentie UvA en HvA. Discussienotitie voor de Centrale Ondernemingsraad. + handout discussiemiddag 5 oktober 2001 html
(1995). Leren waarderen: de geschiedenis. Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut (concept). (SVO project 94707) html (versie met uitvoerig notenapparaat 480k html
(1995). Kwalificaties van jongeren: risico's of kansen? Toekomstmogelijkheden. Amsterdam: SCO Kohnstamm Instituut. Advies in opdracht van VWS, niet afzonderlijk gepubliceerd. html
(1992). Keuzevragen ontwerpen. Handreiking voor het doeltreffend en doelmatig maken van een verzameling van keuzevragen. pdf
Ben Wilbrink (1992). Selectie van Turkse en Marokkaanse kandidaten voor de Nederlandse Politieacademie. notitie html
Ben Wilbrink en Joep Verbeek (1987). Theaterwetenschap; vormgeving en uitvoering van het onderwijsprogramma.Amsterdam: SCO. 504k pdf
met Theo Joostens (1986). Kwaliteitsbewaking W.O.; voorstudie t.b.v. VSNU. Gezamenlijke uitgave SCO / COWOG. Amsterdam: SCO; Groningen: COWOG. 152k html
Hogere cognitieve vaardigheden. paper 16-12-81 CRWO-studiedag pdf
Beoordelen van onderwijsactiviteiten. paper 16-12-81 CRWO-studiedag pdf
(1981). Beoordeling van onderwijsactiviteiten. Bijdrage CRWO-congres / COWO-advies aan CvB UvA html
Notitie voor Ruud Grondel (Maagdenhuis) over selektie voor de tweede fase; 50 aandachtspunten. 82aandachtspunten_selektie_2e_fase.pdf
(1981). notitie + aanbiedingsbrief 9-12-91 , aan studieadviseurs UvA. Zeer uitvoerige notitie over de problematiek die aangeduid wordt met 'warm of koud adviseren' (schriftelijke raad artikel 24bis lid 4 2FW). (De aanloop naar latere projecten schriftelijke raad bij tandheelkunde en rechten). Transcriptie is beschikbaar, maar niet op mijn website: 81artikel24bis4_studieadviseurs_COWO.rtf
(1980). Cesuurbepaling Amsterdam: COWO (docentenkursusboek). [nog niet beschikbaar, is een ingrijpend vernieuwde versie van Cesuurbepaling 1977, in enkele exemplaren gebruikt]
notitie (3-9-80). 9 blz origineel' 'beoordeling onderwijsactiviteiten van docenten' (eigen aantekening, mogelijk in relatie tot een adviesaanvraag door de Centrale PersoneelsDienst UvA) file: Docentbeoordeling '80 Ook als 80-9-3_docentbeoordeling.rtf en
notitie 13-9-80 'Oorzakelijke verbanden tussen persoonskenmerken en studieresultaten' [nav Crombag cs dat sturen er kennelijk niet toe doet] (eigen aantekening, wel met het oog op publicatie in het TOR, maar zo ver ben ik niet gegaan) pdf
het gebruik van empirische resultaten van het onderwijs.
(15-10-80) Voorspellen van eigen studieresultaten. (Eigen aantekeningen) pdf
(10-1-80) overzicht projecten 1968-1980 pdf
met J. Wes Holleman, Hans van der Vleugel, Janke Cohen-Schotanus, en Cees van Dorp (1979). Loot om oud ijzer. CRWO commentaar op het rapport van de werkgroep selectie i.v.m. de machtigingswet inschrijving studenten. Voorburg: CRWO. html
(20-11-1978). Geheimhouding van tentamenvragen. 78geheimhouding_advies.pdf [op COWO-stafvergadering 21-11-1978 behandeld in kader van verzoek van het College van Bestuur van de UvA op korte termijn over dit onderwerp te adviseren.]
met Kees Kolthoff (1970). Enkele opmerkingen met betrekking tot de inhoud, beoordeling en experimenten in het wetenschappelijk onderwijs. COWO. 70AdviesDikGoudsblom.htm
Kees Kolthoff, mmv Ben Wilbrink en Ton Willemsen (1969). Overleg en zeggenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Voorlopge rapportering van enkele onderzoekresultaten. [NB: dit is dan alles dat is gerapporteerd]. Amsterdam: COWO. scan [helaas ontbreekt blz 9 in dit bestand. Die blz. is wel aanwezig in dit bestand dat zonder de tabellen is]
.
(1968). Multiple discriminant analyse van de Cattell 16 P.F.Q. voor studenten in zeven studierichtingen aan de T. H. E. Eindhoven: Groep Onderwijsresearch. (verslag stage-onderzoek, niet gepubliceerd) html
Meest recente bovenaan
Meest recente bovenaan
De typische selectiesituatie is die van de personeelsselectie. Deze vorm van selectie komt in bijzondere gevallen ook voor bij toelating tot hoger onderwijs, al dan niet in de publieke sector: de Nederlandse Politieacademie is zo'n bijzonder geval. De benadering kan traditionieel evaluerend zijn, zoals voor de selectie voor de NPA gedaan, of daarvan afwijkend door bijvoorbeeld de werking van complexe selectieprocedures in de greep te krijgen door computersimulatie.
Er zijn selectiesituaties waarvoor de technieken uit de personeelsselectie niet vanzelfsprekend passend zijn, bijvoorbeeld vanuit moreel oogpunt. Zo is het probleem dat bijzondere studentenstops stellen, binnen een stelsel met overigens 'vrije' toelating voor gekwalificeerden, veel beter vergelijkbaar met andere problemen waarin schaarste op faire wijze is te verdelen, dan met de personeelsselectie waar vooral het belang van de werkgever de doorslag geeft. Voor geneeskunde mag het er dan naar uitzien dat de stop de facto verdwijnt, voor andere studies blijft er nog sprake van toelatingsbeperkingen op basis van de machtigingswet (bv. diergeneeskunde), of omdat selectie is toegestaan (bv. vele kunstopleidingen).
De hier beschikbaar gemaakte publicaties op dit onderwerp bestrijken drie decennia, en geven een goed beeld van de strijd van een handjevol selectiespecialisten tegen de overtrokken waarde die sommige betrokkenen (meestal geen leerlingen die nog voor die drempel staan!) aan vergelijkende selectie hechten, ook als dat selectie al voor de zoveelste keer zou zijn.
Het leven van de student is een getoetst leven. De betreffende instrumenten en processen, de 'good practice' in zowel onderwijspsychologische als meer maatschappelijke (noem het juridische) zin, zijn hier de onderwerpen. Een fatsoenlijke basis voor toetsen heeft alles te maken met de kwaliteit van de vragen, maar ook met de wijze waarop er beslist wordt over studenten, en hoe die laatsten zich daarop voorbereiden of zich ertegen indekken.
De overmaat aan toetsing in het westerse onderwijs doet vragen waar dat allemaal voor nodig is. De pretentie van tentamenmodellen is dat zij de bedoelingen van betrokken partijen expliciet maken, en het mogelijk maken de gevolgen van strategische keuzen van actoren te voorspellen. Een algemeen toetsmodel, gebouwd op door Bob van Naerssen gelegde fundamenten, heeft in de loop der jaren een meer uitontwikkelde vorm gekregen, maar de afronding ervan bevindt zich nog in de projectfase (zie ook daar).
De aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt is jachtterrein dat economen en sociologen zich hebben toegeëigend. Vanuit de psychologie is het beeld op dat terrein radicaal anders: de verschijnselen die economen en sociologen waarnemen zijn de resultante van talrijke persoonlijke acties zoals in sollicitatieprocedures plaatsvinden. En ja hoor, in het groot waarneembare verbanden kunnen tegenovergesteld zijn aan wat in feite op het niveau van de werkelijke beslissingen gebeurt. Bij die sollicitatieprocedures is vooral de gevolgde opleiding beslissend, en blijkt uit een eeuw empirisch onderzoek dat karakter en vlotte babbels en andere communicatieve vaardigheden vrijwel toevallige factoren zijn. Waar economen en sociologen menen dat brede opleidingen een betere arbeidsmarktpositie opleveren, zijn het in de 'sollicitatie-werkelijkheid' juist de kandidaten met een specifieke opleiding die de nodige strepen vóór hebben. In termen van hoger-onderwijsbeleid: de economie heeft mensen nodig die een vak beheersen, liever dan breed opgeleide bachelors.
Wat nog onderzoek behoeft is de stelling dat door de in de laatste decennia toenemende omvang van brede opleidingen - 'kundes' - de kritische massa van managers, bestuurders en politici in onze samenleving die nog enig idee hebben van wat 'expertise' is, is onderschreden.
De vignetten bij de voorgaande rubrieken laten zien dat telkens de kwaliteit en doelmatigheid van opleiding en opleidingsstelsels, hun economie dus, in het geding is. Door niet vanuit specifieke problemen te onderzoeken, maar vanuit mogelijke strategische keuzen, zijn op een andere manier dezelfde argumenten en inzichten van belang.
Waarom geschiedenis? Het geheugen van zowel de politiek als van onderwijsonderzoekers is verbazingwekkend kort. Een klein beetje gevoel voor ontwikkelingen in het recente verleden is heel nuttig. In een sector die zo oud is als het onderwijs liggen veel structuren, gebruiken, vormen en indelingen vast in patronen die over eeuwen heen zijn ingeslepen, en mogelijk in de zo gans andere samenleving van de middeleeuwen hun eerste vorm hebben gekregen. Wat dergelijk historisch inzicht oplevert is niet evident, maar tenminste is dat een besef van de onverzettelijkheid van instituties, en van de redenen waarom dat zo is. Het onderwijs en zijn gebruiken is minder maakbaar dan past bij de democratische levenscyclus van een enkele kabinetsperiode.
Overige Onderwerpen is een kleine restcategorie, geen los zand, maar evenmin duidelijk tot een van de eerdere rubrieken behorend. Onderzoek over no-show studenten (spookstudenten) bijvoorbeeld. Ik reken er ook maar medezeggenschap onder, naast algemene evaluatie, of een pseudo-filosofische oprisping over normen en waarden zoals die departementaal kennelijk worden beleden.
SURF Auteursrecht in het hoger onderwijs http://www.surffoundation.nl/auteursrecht
Berlin Declaration ondertekenaars
http://www.benwilbrink.nl/publicaties/publicaties.htm http://goo.gl/snW8q
