Het ontwerp van de vragen beoordeeld:
De Grote Geschiedenis Quiz voorronde 2012 www.ggq.nl

Ben Wilbrink






De vragen


Algemeen. Het is weer het oude mankement: veel te veel teksten gestopt in de alternatieven. Iedere vraag had met gemak en veel plezier kunnen worden vrvangen door een stuk of drie goed geformuleerde tweekeuzevragen.

Voorronde Grote Geschiedenisquiz 2012 - quizvragen


1. Wat werd bedoeld met de term ‘Dutch disease’? *
		A. De Hollandse tulpenmanie begin zeventiende eeuw. Door de hoge prijzen stortte de bollenmarkt plotseling in elkaar.
		B. De bacterie die midden zeventiende eeuw de kaasproductie in de Republiek aantastte.
		C. Het koppig vasthouden aan de Gouden Standaard in de jaren dertig van de twintigste eeuw, waardoor de depressie in Nederland extra lang duurde.
		D. Het gebruik van aardgasbaten in de jaren 1970 om de verzorgingsstaat te betalen en de staatskas te spekken.


2. De ‘Harige Kwestie’ hield de gemoederen bezig in Frankrijk. Waar ging deze kwestie over? *
		A. Begin zeventiende eeuw ontstond het beroep van dameskapper. Echtgenoten waren niet blij met het intieme contact tussen kapper en dame.
		B. In de zeventiende eeuw lieten mannen hun haren groeien tot over de schouder. De kerk zag dit als verzwakking van de mannelijke aard.
		C. Tijdens de Frans-Duitse Oorlog werden Franse soldaten verplicht hun haar af te scheren om zo voor elkaar goed herkenbaar te zijn.
		D. Begin twintigste eeuw werd in Parijse volksbuurten bij alle basisschoolkinderen het haar geknipt om een luizenepidemie tegen te gaan.


3. Waarom namen menstruatiestoornissen eind jaren vijftig een epidemische vorm aan in de Verenigde Staten? *
		A. Door de opkomst van de bio-industrie steeg het hormoongehalte in vlees, waardoor vrouwen last kregen van hormonale stoornissen.
		B. Menstruatiestoornissen waren een bijwerking van het nieuwe polio-vaccin.
		C. De pil kwam op de markt. Om protesten tegen geboortebeperking te omzeilen, werd hij voorgeschreven als middel tegen menstruatiestoornissen.
		D. Door de introductie van het vak seksuele voorlichting op scholen durfden meer vrouwen dit onderwerp te bespreken.


4. Wat was de Moderne Devotie? *
		A. Een katholieke hervormingsbeweging in het midden van de veertiende eeuw, die een eenvoudige leefwijze en herleving van het oorspronkelijke christendom voorstond.
		B. Een kerkelijke stroming uit de tijd van de Reformatie. Aanhangers vonden dat alleen volwassenen gedoopt mochten worden.
		C. Een stroming binnen het katholicisme die eind negentiende eeuw flirtte met de oosters-orthodoxe kerk.
		D. Een beweging die in de jaren 1980 de katholieke kerk wilde moderniseren door onder meer vrouwen als priester te wijden.


5. In de Tweede Wereldoorlog werd er veelal gebruikgemaakt van codenamen. Verbind onderstaande codenamen aan de juiste operatie. *
1. Barbarossa
2. Overlord
3. Manhattan Project
4. Seelöwe
5. Fall Weiss
a. De geheime ontwikkeling van de atoombom door de Verenigde Staten
b. De Duitse aanval op de Sovjet-Unie in 1941
c. De Duitse amfibische operatie tegen Groot-Brittannië in 1940
d. De invasie van Normandië door de westerse geallieerden in 1944
e. De Duitse aanval op Polen in 1939

De legendarische enigmamachine werd gebruikt om codes te kraken, hier in gebruik in 1942
Foto: Bundesarchiv Deutschland
		A. 1b 2d 3a 4c 5e.
		B. 1e 2a 3d 4b 5c.
		C. 1b 2a 3d 4e 5c.
		D. 1e 2d 3a 4c 5b.


6. In 1639 lieten de Hollanders in het West-Japanse stadje Hirado een stenen pakhuis bouwen om handelswaar van de voc op te slaan. Na voltooiing besloot de shogun dat het pakhuis afgebroken moest worden. Welke reden gaf hij? *
		A. Hij wilde de stenen gebruiken voor de bouw van een nieuw paleis.
		B. Hij maakte bekend dat westerlingen zich niet meer op Japans grondgebied mochten vestigen; Nederlanders konden uitwijken naar het eiland Deshima.
		C. Hij vond het uit den boze dat het bouwjaar in christelijke jaartelling op de gevel was aangegeven.
		D. Hij vond dat het pakhuis niet voldeed aan de strenge voorschriften om instorting bij aardbevingen te voorkomen.


7. ‘Daar veeg ik mijn gat mee af.’ Waarover zou PvdA-minister van Defensie Vredeling in het kabinet- Den Uyl deze uitspraak hebben gedaan? *

Hendrikus Vredeling (1924-2007)
Foto: Verhoeff, Bert / Anefo (Nationaal Archief, id 261861)
		A. Over het gezamenlijke progressieve verkiezingsprogramma 'Keerpunt 72' van PvdA, D’66 en PPR.
		B. Over de weigering van premier Den Uyl nieuwe F-16’s aan te schaffen.
		C. Over het besluit om prins Bernhard te vrijwaren van strafvervolging na de Lockheed-affaire.
		D. Over een hoofdredactioneel commentaar in 'de Volkskrant' waarin Vredeling verantwoordelijk werd gehouden voor wapenleveranties aan Israël.


8. Wat moest de eerste spoorwegverbinding van Nederland worden? *
		A. De verbinding van Enschede met Rotterdam, om textielproducten uit Twente sneller te kunnen vervoeren naar de haven.
		B. De verbinding van Amsterdam met Haarlem, een traject waarover veel personenvervoer was.
		C. De verbinding van Amsterdam met het Duitse achterland via Arnhem, vanwege de handel.
		D. De verbinding van Den Haag met Brussel, om contact te houden met het net onafhankelijke België.


9. Op 28 oktober 312 versloeg het leger van keizer Constantijn het leger van keizer Maxentius bij de Pons Milvius, een brug over de Tiber vlak bij Rome. Waarom is deze slag zo belangrijk geweest? *

Buste van Constantijn in het Chiaramontimuseum (4e eeuw).
		A. Door de overwinning op Maxentius werd Constantijn de eerste alleenheerser over het Romeinse Rijk.
		B. Constantijn zou tijdens de slag een visioen van een kruis hebben gehad, waarop hij zich bekeerde tot het christelijke geloof.
		C. Constantijn doopte, om de overwinning te vieren, Byzantium om in Constantinopel.
		D. Constantijn droeg zijn imperium over aan zijn zoon Constantinus II, die bij de slag een heldenrol had vervuld.


10. Eind zeventiende eeuw waren er in het gewest Holland nog maar rond de honderd edellieden. Wat was de reden? *
		A. Willem van Oranje had de adellijke titel van katholieke edellieden nietig verklaard.
		B. Tijdens de Opstand was de koning van Spanje verdreven, waardoor er geen nieuwe adel in de Republiek werd benoemd.
		C. Tijdens de Opstand hadden edellieden de Republiek verlaten om een beter bestaan in Frankrijk op te bouwen.
		D. Midden zeventiende eeuw deden veel edellieden afstand van de adellijke titel. Als burger hadden zij meer kans op belangrijke functies.


11. 'Angling in Troubled Water' is een komische kaart die een karikatuur van Europa toont. Uit welk kwart van de negentiende eeuw dateert de kaart? *

Afbeelding Bijzondere Collecties Universiteit van Amsterdam
		A. Eerste kwart negentiende eeuw.
		B. Tweede kwart negentiende eeuw.
		C. Derde kwart negentiende eeuw.
		D. Laatste kwart negentiende eeuw.


12. Cijfers van TNS NIPO laten zien dat na de Tweede Wereldoorlog een meerderheid van de Nederlandse bevolking niet achter het Indië-beleid van de Nederlandse regering stond. Wanneer steunde een grote meerderheid het beleid wel? *
		A. Na het akkoord van Linggaddjati op 15 november 1946. De Nederlandse regering liet zien te willen onderhandelen met de republiek Indonesië.
		B. Na de eerste Politionele Actie in juli-augustus 1947. Het besluit de actie vroegtijdig te staken werd gewaardeerd.
		C. Na de tweede Politionele Actie eind 1948, begin 1949. De daadkracht van de Nederlandse regering om geheel Java te bezetten werd gewaardeerd.
		D. Na de soevereiniteitsoverdracht in 1949. De Nederlandse bevolking was blij dat het conflict voorbij was.


13. Waar komt de leuze ‘Liever Turks dan paaps’ vandaan? *
		A. Het Ottomaanse Rijk steunde de Nederlandse protestanten in hun strijd tegen de Habsburgse autoriteiten. De leuze werd gebruikt door de Geuzen.
		B. In het midden van de negentiende eeuw raasde een storm van antipaapse volkswoede over Nederland. De leuze werd ingezet door de Aprilbeweging.
		C. In de jaren 1950 waren er signalen van misbruik binnen de katholieke kerk. De leuze werd gebruikt door slachtoffergroepen.
		D. Het eerste kabinet-Van Agt wilde de instroom van gastarbeiders beperken. De leuze werd door het Platform tegen Racisme gebruikt als protestkreet.


14. De hypotheekrenteaftrek zorgt voor veel discussie. In de politiek bestaat grote verdeeldheid over het handhaven, aanpassen of afschaffen van deze regeling. Wanneer ontstond de hypotheekrente-aftrek? *
		A. In 1893, toen de eerste inkomstenbelasting van kracht werd.
		B. In 1933, om huizenbezitters in de crisis te steunen.
		C. In 1950, om het eigenhuisbezit tijdens de wederopbouw te stimuleren.
		D. In 1973, om de gevolgen van de oliecrisis op te vangen.


15. De zeventiende en achttiende eeuw staan bekend als een revolutionair tijdperk. Zet de volgende revoluties in de juiste volgorde: *

Het tekenen van de onafhankelijkheidsverklaring van de Verenigde Staten in 1776, verbeeld door John Trumbull
		A. Glorious Revolution - Amerikaanse Revolutie - Bataafse Revolutie - Franse Revolutie.
		B. Amerikaanse Revolutie - Franse Revolutie - Glorious Revolution - Bataafse Revolutie.
		C. Glorious Revolution - Amerikaanse Revolutie - Franse Revolutie - Bataafse Revolutie.
		D. Amerikaanse revolutie - Glorious Revolution - Bataafse Revolutie - Franse Revolutie.


16. Wat was ‘de wraak van jhr. mr. De Brauw’? *
		A. Acties van de orangistische familie De Brauw tegen patriotten begin negentiende eeuw.
		B. Adellijke protesten onder leiding van jonkheer De Brauw aan het einde van de negentiende eeuw tegen de invoering van een belasting op landgoederen.
		C. Vergeldingsacties op NSB’ers en landverraders na de Tweede Wereldoorlog, aangevoerd door verzetstrijder jonkheer De Brauw.
		D. Een antikernenergieactiegroep uit de jaren 1980, genoemd naar jonkheer De Brauw, die voorzitter was van de Stuurgroep Brede Maatschappelijke Discussie over kernenergie.


17. ‘Dan liever de lucht in!’ In 1831, tijdens de Belgische Opstand, blies de Nederlandse kanonneerbootcommandant Jan van Speijk zijn boot op. Waarom deed hij dit? *

Zelfmoordactie: Jan Van speijk steekt de lont in het kruitvat 5 februari 1831. Schilderij van Jacobus Schoemaker Doyer.
Afbeelding Rijksmuseum Amsterdam
		A. Hij hoorde dat Nederland de Belgische onafhankelijkheid had erkend.
		B. Een zeeroversschip dreigde zijn schip te enteren.
		C. Door de wind en een slecht functionerend anker dreigde zijn schip in handen van de Antwerpse arbeiders te vallen.
		D. Zijn bemanningsleden waren in opstand gekomen en dreigden hem overboord te gooien.


18. Van wie is de uitspraak: ‘We are all Keynesians now’? *
		A. President Franklin Roosevelt.
		B. President Richard Nixon.
		C. President Ronald Reagan.
		D. President Barack Obama.


19. Naar wie of wat verwijst het woord ‘pappenheimers’ in de uitdrukking ‘zijn pappenheimers kennen’? *
		A. Naar de soldaten uit het regiment van graaf zu Pappenheim, die hun bevelhebber Wallenstein tijdens de Dertigjarige Oorlog trouw zwoeren. Andere regimenten waren hem afgevallen.
		B. Naar de burgemeester van het dorpje Pappenheim begin twintigste eeuw. Hij bezocht elke nieuwe bewoner van de stad persoonlijk.
		C. Naar de Duitse socioloog Jozef Pappenheim, die rond 1920 met zijn volgelingen een commune oprichtte in Beieren.
		D. Naar het eerste Duitse roddelblad Der Pappenheimer uit 1965. Niets bleef voortaan nog geheim.


20. ‘Want met die lui van buiten kregen we hier in de buurt veel doortrapte schavuiten. Want wat de vreemdelingen hiernaartoe hebben gebracht of gehaald, dat moet, verdorie, veel te duur door ons worden betaald. De ouderwetse degelijkheid waar wij zo vaak van spreken is onder al dat nieuwe bedrog vrijwel bezweken. Waar is nu nog de eerlijkheid en de Hollandse trouw? Je zou ver moeten zoeken als je die vinden wou.’ Waar is dit citaat te lezen? *
		A. In de zeventiende-eeuwse roman 'De Spaanschen Brabander' uit 1617.
		B. In het patriottisch pamflet 'Aan het volk' van Nederland uit 1781.
		C. In de propagandakrant 'Volk en Vaderland' van de NSB uit 1941.
		D. In het verkiezingsprogramma 'Niet rechts, niet links' van de Centrum Partij uit 1981.


21. Waarom betrof het eerste Europese samenwerkingsverband na de Tweede Wereldoorlog, de EGKS, kolen en staal? *

Mijnwerkers, Collectie Continium, Kerkrade
		A. Frankrijk en West-Duitsland wilden de Duitse en Franse autoindustrie stimuleren.
		B. Engeland wilde de Europese export van kolen en staal naar Amerika en Azië een impuls geven.
		C. Frankrijk wilde voorkomen dat herstel van de Duitse zware industrie tot een nieuwe militaire dreiging zou leiden.
		D. Europa moest worden bewapend in de strijd tegen de Sovjet-Unie.


22. Wat was de ‘Compagnie van Verre’? *
		A. Een bataljon Duitse huurlingen dat onder Maurits vocht tegen de Spanjaarden.
		B. Een voorloper van de VOC aan het einde van de zestiende eeuw.
		C. Een wetenschappelijk genootschap dat in de negen- tiende eeuw ontdekkingsreizen financierde.
		D. Het Nederlandse ambtenarenapparaat in Nederlands- Indië.


23. Wanneer werd in Nederland voor de eerste keer omroepbelasting geïnd? *
		A. In 1935, zodat alle zuilen hun eigen radiovereniging konden oprichten.
		B. In 1942, op bevel van de Duitse bezetter om de Rijksradio Omroep, later Nederlandsche Omroep te financieren.
		C. In 1963, toen het kabinet- Marijnen over de kwestie viel.
		D. In 1992, om de concurrentie van de commerciële omroepen aan te kunnen.


24. In de Verenigde Staten was van 1845 tot 1860 de American Party erg populair. Waar waren de aanhangers bang voor? *
		A. Een ondermijning van de Amerikaanse volksaard door de instroom van katholieke immigranten.
		B. Een opstand van indianen. De partij eiste verbanning van alle stammen naar reservaten.
		C. Een massale immigratie van Chinezen na de ontdekking van goud in Californië.
		D. Een ontwrichting van de maatschappij na afschaffing van de slavernij: men maakte plannen om zwarte Amerikanen te remigreren naar Afrika.


25. Wat was de Colonne Henneicke in de Tweede Wereldoorlog? *
		A. Een groep premiejagers die ondergedoken Joden opspoorden en aan de Duitse instanties uitleverden.
		B. Vrouwen die met Duitse officieren aanpapten om informatie voor het verzet in te winnen.
		C. Een pantserdivisie met Nederlandse soldaten die vocht aan het oostfront.
		D. Een verzetsgroep die jacht maakte op SS’er Henneicke; in april 1944 werd hij geliquideerd.





En dan de antwoorden ...


Literatuur


Ben Wilbrink (1983/in herziening) Toetsvragen schrijven / Toetsvragen ontwerpen. Oorspronkelijke uitgave als Aula 809, het Spectrum pdf 1.4Mb. Herziening in 2009, hoofdstuksgewijs hoofdstuk 1 etc.


Zie Toetsvragen ontwerpen voor verwijzingen naar de literatuur, voor veel titels zijn daar online bronnen gegeven.




Zie ook de bespreking van de Grote Geschiedenis Quiz 2006, 2007, 2008, 2009, 2010.


Zie ook de bespreking van de ontwerpkwaliteit van de vragen in de Wetenschapsquiz 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2013,


1 april 2012 \ contact ben apenstaartje benwilbrink.nl

Valid HTML 4.01!   http://www.benwilbrink.nl/projecten/grotegeschiedenisquiz2012.htm