http://www.benwilbrink.nl/projecten/reken_zeker.htm
http://goo.gl/6pAZU
De rekenmethode Reken zeker is mij door Noordhoff ter beschikking gesteld als zichtzending. Ik zal de methode hier bespreken, vanuit psychologisch zowel als rekenonderwijs-historisch perspectief. Mijn handicap is voorshands dat ik geen vergelijkingsmateriaal heb, zoals een op realistische leest geschoeide rekenmethode (bv. Rekenrijk, ook in het fonds van Noordhoff). Ik ga dit probleempje oplossen door op deze webpagina vooral uit te gaan van het demo-materiaal dat door Noordhoff online beschikbaar is gesteld, zodat iedereen die het besproken materiaal wil zien, dat ook eenvoudig kan doen.
In het volgende wil ik allereerst de methode Reken zeker op de eigen merites bekijken, en vervolgens ook in contrast met Rekenrijk. Hoewel, het gaat mij niet om de merites van de methode, maar om hoe de methode zelf in elkaar steekt, wat kennelijk de didactische en psychologische vooronderstellingen zijn, en hoe die zich verhouden tot de mij ter beschikking staande onderzoekliteratuur. Ik zal op enig moment Arjen de Vries, auteur van de methode, onder een berg vragen bedelven, waar we ons dan samen uit kunnen worstelen. Misschien gebeurt dat laatste al wel werkendeweg, we zullen zien.
Mijn uitgangspositie is eenvoudig als volgt te schetsen: voor het rekenonderwijs gaat het erom te leren rekenen, en daarvoor instructiemateriaal te bieden aan de leraren waarmee zij dat rekenonderwijs doeltreffend en doelmatig kunnen geven. Wat doeltreffend en doelmatig is, hangt mede af van de psychologie van een ander; bijvoorbeeld is het aanbieden van meer prikkels en informatie dan voor het leren rekenen nodig is, zonder meer schadelijk voor zowel doeltreffendheid (de leerling moet zich door die irrelevante extra informatie heen zien te worstelen) als doelmatigheid (door het tijdverlies).
Maartje Molema (juni 2011). Realistisch of traditioneel. Vergelijking rekenmethodes Pluspunt en Reken zeker. Didactief #6, 12-13. (uitgebreide versie)
Helaas begint Molema met een onhandig citaat uit het rapport van de KNAW-rekencommissie (commissie-Lenstra), suggererend dat we niet kunnen weten of conventionele methoden beter zijn dan realistische omdat daarover het nodige empirische onderzoek ontbreekt. Dit is wetenschappelijk nihilisme, met alle respect. Natuurlijk kan een panel van experts uit bijvoorbeeld de cognitieve psychologie binnen de kortste keren concluderen dat de psychologische onderbouwing van de realistische rekendidactiek niet anders is dan verkeerd begrepen psychologie, en dat als gevolg daarvan in de realistische rekendidactiek zeer veel instructietijd verloren gaat aan zaken die niet met leren rekenen hebben te maken. Sorry, Maartje. [Zie eerste citaat hierbeneden].
Voor de analyse van de twee rekenmethoden (tegen elkaar, of ieder op eigen merites?) kiest Molema vier vragen die louter oppervlakkig van aard zijn, en dus niets met analyse op basis van een stevig theoretisch kader hebben te maken. (Par. 2 geeft wel een historisch overzicht van rekendidactieken.) Afijn, beter dan helemaal niets, maar een analyse van ‘helderheid’ van van alles en nog wat gaat ons niet vertellen of methode X of Y deugt, of niet.
Op de onderlinge vergelijking komt Reken zeker als de strakkere, meer op rekenen gerichte methode uit de bus.
Eigenlijk toch wel vreemd dat twee rekenmethoden met elkaar worden vergeleken op basis van eigenlijk alleen het gedrukte materiaal, zonder psychologische analyse. Dat er geen empirische data worden vermeld is dan weer niet zo bevreemdend: dan hebben we het toch echt wel over een andere manier van vergelijken, waarvoor kostbaar onderzoek nodig is.
Website Reken zeker van Noordhoff Uitgevers http://goo.gl/MOEIQ.
Proeflessen http://goo.gl/idLym
Valerie J. Henry & Richard S. Brown (2008). First-grade basic facts: An investigation into teaching and learning of an accelerated, high-demand memorization standard. Journal for Research in Mathematics Instruction, 39, 153-183. preview
Meijke E. Kolkman, Evelyn H. Kroesbergen & Paul P.M. Leseman (2013). Early numerical development and the role of non-symbolic and symbolic skills. Learning and Instruction, 25, 95-103. abstract
Dit onderzoek is van belang voor de didactiek van het rekenonderwijs in groep twee en drie.
Sanne H. G. Van der Ven∗, Evelyn H. Kroesbergen, Jan Boom & Paul P. M. Leseman (2012). The development of executive functions and early mathematics: A dynamic relationship. British Journal of Educational Psychology, 82, 100-119. abstract
Voor rekenen zijn vier Citotoetsen uit het LVS gebruikt. Artikel is vooral van belang vanwege zijn theoretisch kader, en de literatuurlijst.
Inger Throndsen & Are Turmo (2013). Primary mathematics teachers’ goal orientations and student achievement. Instructional Science, 41, 307-322. abstract
Rachana Bhatt & Cory Koedel (2012). Large-Scale Evaluations of Curricular Effectiveness: The Case of Elementary Mathematics in Indiana. Educational Evaluation and Policy Analysis, 34,391-412. abstract
H. Van Steenbrugge , M. Valcke & A. Desoete (2013) Teachers’ views of mathematics textbook series in Flanders: Does it (not) matter which mathematics textbook series schools choose? Journal of Curriculum Studies, 45, 322-353. abstract
Basisonderwijs.
http://www.benwilbrink.nl/projecten/reken_zeker.htm
http://goo.gl/6pAZU