Loten bij toelating tot scholen (voortgezet onderwijs)
Ben Wilbrink
English summary of the use of lottery methods in the Dutch secondary schools admissions situation
In the Netherlands schools offering a classical studies curriculum—categorial gymnasia—might not have enough places available to admit all qualified applicants. In exceptional cases the same problem regards other schools offering secondary education also. In many (most?) cases the schools then use a lottery procedure to decide who is to rejected. Rejected applicants may be placed on a waiting list, in some cases. In most cases rejected applicants will be able to get admission to other schools, not being categorial gymnasia, yet offering also a gymnasium tract.
Note the phrase qualified applicants; the general rule is that a school admissions committee decides on the question whether a particular applicant not automatically being qualified, is to be regarded as qualified or not. The automatic rule prescribes what the advice of the primary school on the appropriate level for this pupil should be, as well as another 'objective' piece of information on the pupil's capabilities, more often than not turning out to be the score on the Cito test at the end of primary education (it should be at least at a specified level, for example 545).
The general characteristic of these lottery procedures is that they are not meritocratic in the sense that lottery chances are not weighted by known qualifications such as the score on the Cito test. Other characteristics that return in most lottery procedures
-
applicants having already a brother or sister in this school are exempted from the lottery,
-
children from school personnel are exempted from the lottery.
Some schools also exempt children of alumni from the lottery. In some cases children from outside the direct catching area of the school are restricted in participating in the lotteries in a partical municipal area (such as the municipality of Utrecht).
There does not seem to be much discussion on the appropriateness of these admissions procedures using lotteries in case of scarcity of available places. The reason for this absence of debate probably is the inconvenience and injustice experienced from other procedures used some years ago, such as waiting lists being determined by (very, very early) date of application, or literally the place in the long waiting rows at the designated time of earliest possible application at the school office. What definitely is at issue, though, is whether or not to build more capacity or allow school boards to do so: it is up to the local authorities to decide on such matters.
For the Dutch system of secondary education see Wiki [in English]
See on this topic also what is happening elsewhere in the world:
Ben Saunders (2008). The equality of lotteries. Philosophy, 83, 359-372.
- abstract Lotteries have long been used to resolve competing claims, yet their recent implementation to allocate school places in Brighton and Hove, England led to considerable public outcry. This article argues that, given appropriate selection is impossible when parties have equal claims, a lottery is preferable to an auction because it excludes unjust influences. Three forms of contractualism are discussed and the fairness of lotteries is traced to the fact that they give each person an equal chance, as a surrogate for their equal claim to the good. It is argued that this can be a reason to favour an artificially-constructed lottery to a 'natural' lottery where there is suspicion that the latter may be biased.
Martin Wainwright (March 1, 2007). The logic of pure luck. Guardian Unlimited. html
- "The lottery is an age-old tool of democracy that could provide a fair way of deciding on the allocation of school places."
DFES (2003/2007/2008). (New) School admissions code of practice. pdf. The 2007 code pdf. The New code (has yet to pass Parliament?) html
- "2.28 Random allocation of school places can be good practice particularly for urban areas and secondary schools. However, it may not be suitable in rural areas. It may be used as the sole means of allocating places or alongside other oversubscription criteria. Random allocation can widen access to schools for those unable to afford to buy houses near to favoured schools and create greater social equity."
Peter Stone (2008). What can lotteries do for education?’ Theory and Research in Education, 6, 267-282. [abstract here / article pdf available, not for free]
Julie Henry (Feb 20, 2009). Lottery systems for school admissions: an analysis. Telegraph.co.ukhtml
Or search twitter.com "lottery admissions"
2001
Monique de Heer (21-6-2001). De loterij van de schoolkeuze. Trouw html
- Herman Blommers van de gemeente Amsterdam: "In de landen om ons heen wordt wel naar de postcode gekeken maar hier niet. Je kunt ouders niet dwingen hun kind op de school in de buurt te doen. Dat druist in tegen de vrijheid van onderwijs. De populariteit van de scholen heeft volgens mij vooral met het gedrag van de ouders te maken. Het is net popmuziek, opeens gaan alle koppen dezelfde kant op. Als gemeente kan je daar niets aan doen."
- Het populaire Fons Vitae heeft vorig jaar expres niet geloot. Conrector Frans Pohlman: "We hadden aangekondigd dat we dat jaar niet zouden loten en dat was een zeker risico. We hebben toen een achtste brugklas moeten maken. Dit jaar zijn we gaan loten want het gebouw is maar zo groot als het is."
2005
Regionale BOVO procedure 2006-2007. Google cache html
-
3.3.5 Plaatsingsbesluit
De v(s)o-school moet voor elke leerling die is aangemeld een plaatsingsbesluit
nemen. Besluit de school de leerling niet te plaatsen, dan kan dit twee redenen
hebben:-
de leerling is niet geschikt bevonden voor de betreffende opleiding of
- de leerling is wel geschikt maar is uitgeloot.
Is de leerling niet geschikt bevonden dan moet de v(s)o-school de reden van
afwijzing nadrukkelijk bespreken in het overleg met de basisschool.
In principe plaatst een school een leerling als:-
het kind een positief basisschooladvies heeft gekregen
- de toetsgegevens in overeenstemming zijn met het advies
Als de school hiernaast nog andere criteria hanteert, maakt zij daarvan melding in
de Wegwijzer.
3.3.6 Overaanmelding
Scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs verplichten zich op een transparante
wijze om te gaan met het plaatsen van leerlingen. Dit geldt ook wanneer er
sprake is van overaanmeldingen.
3.3.7 Voorrangsregels
De scholen voor voortgezet onderwijs stellen voorrangsregels op die in geval van
overaanmelding zullen worden toegepast. Deze voorrangsregels mogen niet in
strijd zijn met de afspraken binnen de BOVO procedure.
Algemeen geldt dat scholen voorrang geven aan leerlingen, die al een broertje of
zusje op school hebben. Andere voorrangsregels worden in de Wegwijzer
aangegeven.
3.3.8 Loting
Als een school voor voortgezet (speciaal) onderwijs na behandeling van alle
aangemelde leerlingen en toepassing van de voorrangsregels, niet genoeg
plaatsen heeft om alle toelaatbare leerlingen te kunnen plaatsen dan dient onder
deze leerlingen te worden geloot. De loting moet controleerbaar zijn, ook
achteraf, en moet op afdoende wijze kunnen worden verantwoord naar een
willekeurige belanghebbende derde (ouder, p.o.).
2006
RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK school voor Voortgezet Onderwijs Barlaeus Gymnasium (vaststelling inspectierapport: 2-2-2006). "Het Barlaeus Gymnasium is de afgelopen twee jaren volledig vernieuwd en uitgebreid, zonder dat dit ten koste is gegaan van de traditionele sfeer. Het aantal leerlingen is fors gestegen van 720 in 2003 naar 800 in 2004. Als gevolg van de grote belangstelling voor het gymnasium heeft het Barlaeus, evenals andere scholen, moeten loten met in achtneming van de zgn. kernprocedure met betrekking tot toelating van leerlingen vanuit het basisonderwijs binnen de gemeente Amsterdam. Tegen de achtergrond van een grootstedelijke en multiculturele omgeving streeft de school ernaar een afspiegeling te zijn van de Amsterdamse bevolkingssamenstelling. Dit is echter nog niet zichtbaar. Het aantal leerlingen dat in aanmerking komt voor faciliteiten op basis van de regeling culturele minderheden is zeer gering."
Maaike Bos (25-4-2007). Run op de gymnasia leidt tot kansspel. Intermediair site
- "(...) zo'n tweehonderd ouders zijn gekomen voor de openbare loting van brugklasplaatsen aan het Barlaeus. Allemaal kijken ze gespannen in de diepte, naar de notaris en zijn bak met lootjes.
(...)
Dan neemt conrector onderbouw Margriet Bosman het woord. Een aantal van de 140 beschikbare plaatsen gaat al naar kinderen met een oudere broer of zus op school. Bij de loting krijgen 99 kinderen straks een plaats, 47 vallen af, zegt ze. ‘Denk niet dat ik dat leuk vind; na zes jaar lotingen vind ik dit nog steeds de ergste dag van het jaar.’ - Scholen met overaanmelding
-
Barlaeus Gymnasium, Amsterdam (830 leerlingen): 140 plaatsen, 182 aanmeldingen
- Utrechts Stedelijk Gymnasium (572 leerlingen): 120 plaatsen, 180 aanmeldingen
- Erasmiaans Gymnasium, Rotterdam (1022 leerlingen): 203 plaatsen, 282 aanmeldingen Willem
- Lodewijk Gymnasium, Groningen (541 leerlingen): 135 plaatsen, 205 aanmeldingen
- Christelijk Gymnasium Sorghvliet, Den Haag (568 leerlingen): 145 plaatsen, 215 aanmeldingen
Barlaeus MR notulen (17-10-2005) html
- " In geval van overaanmelding zijn van belang: voorrangsregels
Het Barlaeus mag, binnen het kader van de kernprocedure, voorrangsregels toepassen.
Toelaatbare kinderen van personeel en broertjes/zusjes worden zo automatisch geplaatst.
Het is niet mogelijk om kinderen van oud-leerlingen automatisch te plaatsen.
Hardheidsclausule bij zwaarwegende omstandigheden
Het Barlaeus mag, om zwaarwegende sociale of medische omstandigheden, een beperkt aantal toelaatbare leerlingen (2 % van de beschikbare plaatsen) automatisch plaatsen.
Meestal maakt een maximaal aantal leerlingen van deze regeling gebruik.
Loting: de kernprocedure staat een gewogen loting niet toe."
The Education and Inspections Act 2006 html, and the School Admissions Code 2008html
2007
Pieter Nieuwland College site
- De Havo/VWO-brugklassen.
"Tot op heden is het gelukkig nog steeds niet nodig geweest na de eerste aanmeldingsperiode te loten."
Utrechts Stedelijk Gymnasium. Overaanmelding en loting site
-
"Over het aantal te plaatsen eersteklassers en de handelwijze bij overaanmelding worden op het niveau van gemeente en schoolbesturen afspraken gemaakt, waar ook onze school zich aan houdt.
Wij kunnen een eerste leerjaar van maximaal vier klassen formeren, dus maximaal 120 leerlingen.
Ongeveer een derde van onze leerlingen komt uit de stad, ongeveer tweederde van buiten de stad. De plaatsing van toegelaten leerlingen gebeurt in quota van deze omvang. Aanmelding, toelating en plaatsing zijn drie verschillende begrippen en beslissingen.
In het geval van overaanmelding wordt er geloot onder toezicht van een notaris. Ook dan worden de hierboven genoemde quota gehanteerd. De wachtlijst(en) die uit een loting voortvloeien worden eveneens onder toezicht van de notaris vastgesteld en eveneens naar omvang van de quota.
Toelaatbare leerlingen van wie een broertje of zusje al op het USG zit krijgen voorrang en worden buiten de loting geplaatst.
Op 9 mei 2008 wordt de uitslag van de loting bekend gemaakt."
Christelijk Gymnasium Sorghvliet. site
- "A. Indien er op 20 februari meer dan 115 aanmeldingen zijn, wordt de plaatsing van leerlingen als volgt geregeld:
-
absolute voorrangscategorieën: broertjes/zusjes van (oud-)leerlingen kinderen van docenten en oud-leerlingen
- 10 voorrangsplaatsen voor allochtonen uit achterstandswijken (rest schuift door naar 3 of 4)
5 voorrangsplaatsen voor zorgleerlingen (rest schuift door naar 3 of 4)
- loting onder de leerlingen met een vwo-advies (indien meer dan 115), waarbij zoveel mogelijk gestreefd wordt naar evenveel jongens als meisjes
- loting onder leerlingen met havo/vwo-advies, waarbij gestreefd wordt naar gelijke aantallen jongens en meisjes.
De loting vindt plaats op 21 februari; ouders en basisschool worden onmiddellijk schriftelijk van de uitkomst op de hoogte gesteld. De uitkomst kan zijn: toelating, of wachtlijst (maximaal 20 leerlingen, in plaatsingsvolgorde), of uitgeloot..
De toelating van de leerlingen geschiedt in aldus verkregen volgorde. Voor definitieve toelating dienen leerlingen aan de toelatingscriteria te voldoen: vwo- of havo/vwo-advies en CITO 543 of hoger. Definitieve toelating kan dus pas in maart geschieden nadat de uitslag van de CITO-test bekend is."
Canisius College site
- "Voor het schooljaar 2008-2009 zal daarom bij overaanmelding een loting worden gehouden. Hieronder leest u meer over de voorwaarden en de precieze procedure."
- Loting
Ook het komend schooljaar is er weer plaats voor 250 nieuwe brugklasleerlingen. Wanneer het aantal aanmeldingen de 250 overschrijdt, wordt er na sluiting van de aanmeldingstermijn een loting gehouden, waarbij het beschikbare aantal plaatsen verloot wordt onder de aangemelde leerlingen. Daarbij gelden de volgende voorwaarden en regelingen.-
Het Canisius College kan leerlingen plaatsen met het advies vmbo-t, havo, vwo of gymnasium (of een combinatie hiervan), ondersteund door de uitslag van een valide eindtoets. Leerlingen met een ander advies kunnen niet worden toegelaten, maar kunnen wel terecht op onze locatie De Goffert.
- Broers en zussen van huidige leerlingen die op het Canisius College zitten, worden bij voorrang geplaatst, net als kinderen van personeelsleden van het Canisius College, mits deze hebben aangegeven dat het Canisius College, locatie Berg en Dalseweg, de school van hun eerste keuze is.
- Afhankelijk van het aantal aanmeldingen en de verdeling van de adviezen van de basisschool, wordt voorafgaand aan de loting vastgesteld hoeveel plaatsen er zijn op vmbo-t/havo, havo/vwo en vwo(gymnasium)-niveau."
-
Procedure loting
Indien er een loting plaatsvindt zal deze op de volgende wijze uitgevoerd worden:-
Er wordt geloot in twee cohorten. In cohort één zitten alle leerlingen met een vmbo of vmbo-t/havo advies en in cohort twee alle leerlingen met een havo, havo/vwo, vwo of gymnasium advies.
- De lijst met namen van leerlingen waaronder geloot wordt, wordt vastgesteld volgens de vastgestelde regels.
- Elke leerling op die lijst heeft een nummer.
- Met behulp van de grafische rekenmachine wordt er een toevalsgetal gegenereerd. Dit is een getal van 1 tot en met het totaal aantal leerlingen op de lijst.
- Het toevalsgetal wordt gekoppeld aan het nummer van de leerling op de lijst. Deze leerling komt op de wachtlijst.
- De leerling die het laatst wordt uitgeloot krijgt nummer 1 op de wachtlijst. De leerling die als eerste wordt uitgeloot wordt nummer laatst van de wachtlijst.
- Als een toevalsgetal al is geweest dan wordt er geen actie ondernomen en wordt het volgende getal opgevraagd.
De loting wordt uitgevoerd door de voorzitter van de ouderraad. Verder zijn aanwezig een tweede lid van de ouderraad en minimaal twee leden van de schoolleiding.
Johan de Witt-Gymnasium site
- Lotingsprocedure indien zich teveel leerlingen aanmelden
De afgelopen jaren is het aantal leerlingen aan onze school snel gegroeid. Omdat de unilocatie nog niet gereed is, kan de school geen verdere toename van het aantal leerlingen in de onderbouw op een veilige manier huisvesten. Dit betekent dat een ongewogen loting plaats zal vinden als zich voor schooljaar 2008-2009 meer dan 150 leerlingen aanmelden. Doel hiervan is dat in schooljaar 2008-2009 maximaal 150 leerlingen worden geplaatst in klas1.
De toelatingscommissie vormt zich een oordeel over de toelaatbaarheid van een aangemelde leerling. Indien meer dan 150 leerlingen toelaatbaar zijn, krijgt elke leerling een door een notaris toegekend volgnummer. Om het systeem zo eerlijk en transparant mogelijk te houden, wordt het volgnummer toegekend zonder weging. De hoogte van bijv. de Cito-score en andere zaken spelen dus geen rol. Een uitzondering op deze regel vormt de groep aangemelde leerlingen, die al een broertje of zusje op onze school hebben, en kinderen van het personeel. Indien zij voldoen aan de toelatingscriteria worden zij sowieso geplaatst.
De leerlingen worden vervolgens in volgorde van volgnummer geplaatst; startend bij nummer 1. Uiterlijk eind april ontvangen alle aangemelde leerlingen bericht of ze wel of niet worden toegelaten tot het Johan de Witt-gymnasium. Indien een leerling toelaatbaar is, krijgt deze tevens zijn volgnummer toegestuurd en bericht of hij wel of niet geplaatst is òf op de wachtlijst wordt geplaatst. Mocht er —door welke oorzaak dan ook — alsnog een plaats vrijkomen, dan worden de leerlingen op de wachtlijst benaderd om alsnog naar onze school te komen. Dit gebeurt in dezelfde volgorde als bij plaatsing; dus van laag naar hoog volgnummer."
Kernprocedure. Amsterdam: Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Afdeling Onderwijs pdf en pdf
- "3.6 Overaanmelding
Voorrangsregels
De scholen voor voortgezet onderwijs mogen in het geval van overaanmelding
voorrangsregels toepassen. Deze voorrangsregels mogen niet in strijd zijn met de
afspraken binnen de kernprocedure en zij moeten opgenomen zijn in de Amsterdamse
keuzegids voortgezet onderwijs 2005. Vóórdat zij worden opgenomen in de keuzegids
worden zij ter goedkeuring voorgelegd aan het OSVO (overleg schoolbesturen VO).
Hardheidsclausule bij zwaarwegende omstandigheden
Heeft de school plaatstekort dan mag zij voor maximaal 2% van de beschikbare plaatsen
leerlingen met voorrang toelaten op basis van zwaarwegende sociale of medische
omstandigheden. De school zelf beslist of zij een leerling voorrang zal verlenen op basis
van zwaarwegende omstandigheden of niet.
Loting
De school voor voortgezet onderwijs gaat loten, als zij na behandeling van alle
aangemelde leerlingen niet genoeg plaatsen heeft om alle toelaatbare leerlingen te
kunnen plaatsen. De loting moet controleerbaar zijn, d.w.z. de procedure van loting is
vooraf bekend en de citobandbreedtes van de ingelote en de uitgelote leerlingen zijn
achteraf opvraagbaar"
Stichting Schooladvisecentrum. Utrecht. Protocol handelswijze bij overaanmelding 2008 - 2009 html
- 5. Handelwijze bij overaanmelding
Om de plaatsing van toelaatbare leerlingen in geval van overaanmelding op een school van eerste keuze te kunnen realiseren, worden onderstaande richtlijnen in acht genomen.
- Registratie leerlingen buiten Utrecht
Alle leerlingen die van buiten de stad afkomstig zijn, worden door de VO-school aangemeld bij het registratiepunt overaanmelding om te voorkomen dat zij zich bij meerdere scholen aanmelden en in geval van overaanmelding bij meerdere scholen kunnen meeloten. Als een leerling zich bij meerdere scholen heeft aangemeld, zorgt het registratiepunt ervoor dat de ouders/verzorgers van de betreffende leerling opgeven welke school de school van eerste keuze is.
- Voorrang voor broers en zussen
Leerlingen, waarvan broers en zussen de betreffende VO-school reeds bezoeken, worden bij voorrang geplaatst.
- Voorrang Utrechtse leerlingen
Vervolgens worden Utrechtse leerlingen bij voorrang geplaatst. Dit geldt voor alle Utrechtse VO-scholen behalve voor de beide categoriale gymnasia. Bij het Christelijk Gymnasium is 65% van de brugklasleerlingen afkomstig uit de stad Utrecht, bij het Stedelijk gymnasium is dat 35%. De overige brugklasplaatsen zijn gereserveerd voor leerlingen uit de regio.
- Loting categoriale Gymnasia
Indien er sprake is van overaanmelding in het quotum Utrechtse leerlingen of leerlingen uit de regio, dan vindt in beide quota afzonderlijk loting plaats. De loting bij overaanmelding vindt voor alle Utrechtse VO-scholen plaats onder notariële waarborg. De aanmeldingsformulieren van uitgelote leerlingen worden doorgestuurd naar de VO-school van 2e keuze.
- Loting overige scholen
Als na bovenstaande maatregelen nog steeds sprake is van een overaanmelding van Utrechtse leerlingen, dan wordt geloot onder de toelaatbare Utrechtse leerlingen. Ter optimalisering van het proces van adequate en snelle plaatsing van leerlingen vindt tussentijds bestuurlijk VO-overleg plaats.
Scholen waar sprake is van overaanmelding organiseren zo spoedig mogelijk na de sluitingsdatum van de inschrijving (1 april) doch uiterlijk in de eerste week van mei een loting. De loting bij overaanmelding vindt voor alle Utrechtse VO-scholen plaats onder notariële waarborg.
De aanmeldingsformulieren van uitgelote leerlingen worden doorgestuurd naar de VO-school van 2e keuze. De VO-school kan in directe afstemming met de ouders en de basisschool overeenkomen het formulier door te zenden naar een alternatieve VO-school.
- Registratiepunt Overaanmelding
Het registratiepunt overaanmelding registreert alle leerlingen van buiten de stad en draagt er zorg voor dat zij zich slechts bij één school als eerste keuze aanmelden.
Het registratiepunt overaanmelding registreert alle Utrechtse leerlingen die uitgeloot zijn en waarvoor (nog) geen passend alternatief is gevonden. De VO-besturen bieden de PO-scholen en ouders ondersteuning bij het zoeken naar een andere school door op hun website de plaatsingscapaciteit per VO-school op de diverse onderwijsniveaus aan te geven.
6. Monitoring en evaluatie
Ten behoeve van de naleving van de in dit protocol gemaakte afspraken worden alle gegevens met betrekking tot overaanmelding jaarlijks gemonitord en geëvalueerd. Hiervoor gelden de bij het registratiepunt verzamelde gegevens mede als basis.
7. Meldpunt voor klachten
De instelling die de stedelijke coördinatie in handen heeft, treedt op als meldpunt van klachten van leerkrachten en ouders met betrekking tot de consequenties van overaanmelding. De klachten dienen schriftelijk te worden ingebracht. De bestuurlijke werkgroep POVO behandelt de ingekomen klachten tijdens de eerstvolgende vergadering en het meldpunt rapporteert daarover richting de betreffende personen.
Vossius Gymnasium. pdf
- Volgt de Amsterdamse Kernprocedure bij overaanmelding.
kandinsky College html
- "Loting
Het Kandinsky College Malderburchtstraat kan in het schooljaar 2007-2008 10 nieuwe klassen vormen. Als er meer leerlingen aangemeld worden dan we kunnen plaatsen dan wordt er na sluiting van de aanmeldingstermijn een loting gehouden, waarbij het beschikbare aantal plaatsen verloot wordt onder de aangemelde leerlingen. Daarbij gelden de volgende voorwaarden en regelingen.-
Het Kandinsky College Malderburchtstraat kan leerlingen plaatsen met het advies
vmbo-t, havo, vwo of gymnasium (of een combinatie hiervan). Leerlingen met een ander advies kunnen niet worden toegelaten, maar kunnen wel terecht op onze locaties Hatertseweg (Economie en Zorg & welzijn) en Molenhoek (sport, dienstverlening, recreatie en veiligheid).
- Broers en zussen van leerlingen van het Kandinsky College worden bij voorrang geplaatst. Dit geldt ook voor kinderen van personeelsleden die hebben aangegeven dat het Kandinsky College Malderburchtstraat de school van hun eerste keuze is
- Afhankelijk van het aantal aanmeldingen en de verdeling van de adviezen van de basisschool, wordt voorafgaand aan de loting vastgesteld hoeveel klassen vmbo-t/havo, havo/vwo, tweetalig havo/vwo, tweetalig vwo en vwo-plus er worden gevormd."
Hermann Wesselink College html
- "We kunnen maximaal 75 leerlingen (3 klassen) plaatsen in de vmbo-t/havostroom. Bij overaanmelding voor deze stroom plaatsen we eerst broertjes/zusjes, daarna leerlingen uit Amstelveen en Ouderkerk, vervolgens die uit Badhoevedorp en in 4e instantie leerlingen uit de overige gemeenten om ons heen (Uithoorn, Aalsmeer, Amsterdam etc). Indien nodig vindt loting plaats. Vorig jaar hebben we 40 leerlingen moeten uitloten voor de vmbo-t/havostroom. Voor alle andere stromen kunnen we alle leerlingen die zich in de 1e ronde aanmelden, plaatsen."
Willem Lodewijk Gymnasium html
- "De aanmeldingen worden op het Willem Lodewijk Gymnasium naar volgorde van binnenkomst verwerkt. Iedere aanmelding krijgt een volgnummer.
"
"Instroomlimiet: 135
Er worden maximaal 135 leerlingen toegelaten tot de brugklas van het Willem Lodewijk Gymnasium in het schooljaar 2008-2009. Mocht het aantal aanmeldingen hoger zijn dan 135, dan geldt het volgende:
Toelating van leerlingen gebeurt in principe op volgorde van aanmelding, maar leerlingen van wie een of meer broers en/of zussen op het Willem Lodewijk Gymnasium zitten, worden bij voorrang toegelaten.
Aangemelde leerlingen met een hoger volgnummer dan 135 komen voor toelating in aanmerking, als een aangemelde leerling met een lager volgnummer niet wordt toegelaten, of zich uit eigen beweging terugtrekt. Daarom worden de leerlingen met een hoger volgnummer dan 135 desgewenst met behoud van hun volgnummer op een wachtlijst geplaatst. Zodra er ruimte komt, wordt vanuit het Willem Lodewijk Gymnasium contact opgenomen met de ouders.
Deze wachtlijst blijft gehandhaafd tot de laatste officiële schooldag van de lopende cursus, tenzij ouders hebben aangegeven dat ze geen gebruik meer wensen te maken van een plaats op de wachtlijst."
VVD Amsterdam (). Aboutaleb spreidt witte leerlingen. html
- "De schriftelijke toelichting die wethouder Aboutaleb vorige week aan zijn commissieleden gaf op zijn beleid ten aanzien van loting op categorale gymnasia in Amsterdam doet op z'n minst de wenkbrauwen fronsen. De VVD bekruipt het akelige gevoel dat Aboutaleb de meest begaafde kinderen in deze stad wil gebruiken om het imago van grote leerfabrieken op te krikken in plaats van schoolkeuzevrijheid van leerlingen en ouders voorop te stellen."
Herbert W. Marsh, Ulrich Trautwein, Oliver Lüdtke, Jürgen Baumert and Olaf Köller (2007). The Big-Fish-Little-Pond Effect: Persistent Negative Effects of Selective High Schools on Self-Concept After Graduation. American Educational Research Journal, 44, 631-669.
-
Herbert W. Marsh: University of Oxford; Ulrich Trautwein, Oliver Lüdtke and Jürgen Baumert: Max Planck Institute for Human Development; Olaf Köller: Humboldt University
- For the abstract see http://aer.sagepub.com/cgi/content/abstract/44/3/631.
-
Elitescholen hebben geen gunstig effect op het welbevinden van hun leerlingen, juist omdat al die getalenteerde jongelui bij elkaar zijn gezet. Dit is een lijn van onderzoek en onderzoeksresultaten die al zeker sinds de zestiger jaren bekend is. Het gaat, zeker wanneer Marsh erbij is betrokken, vaak om zeer grootschalige onderzoeken, of gebruik van grootschalige databestanden zoals dat van Pisa. In het onderhavige onderzoek gaat het om gymnasia. De keerzijde is, de auterus wijzen daar in hun afslutiende alinea nog op, dat het opheffen van scholen voor speciaal onderwijs hetzelfde negatieve effect heeft voor de betreffende leerlingen die dan weer tussen 'gewone' leerlingen terechtkomen. Er zijn dus tegelijkertijd twee ontwikkelingen in ons land gaande die ongunstige effecten hebben op het welbevinden en waarschijnlijk de verdere loopbaan van leerlingen: de groei van categoriale gymnasia, en het terugdringen van vormen van speciaal onderwijs voor bijzonder gehandicapte leerlingen.
- Thomas J. Espenshade, Lauren E. Hale, Chang Y. Chung (2005). The Frog Pond Revisited: High School Academic Context, Class Rank, and Elite College Admission. Sociology of Education, 78, 269-293 jstor. From its abstract: "Data on more than 45,000 applications to three elite universities show that a high school's academic environment has a negative effect on college admission, controlling for individual students' scholastic ability. A given applicant's chances of being accepted are reduced if he or she comes from a high school with relatively more highly talented students, that is, if the applicant is a small frog in a big pond." "The authors tie the findings to prior work on meritocracy in college admission and to the role played by elite education in promoting opportunity or reproducing inequality, and they speculate on the applicability of frog-pond models in areas beyond elite college admission."
2008
Haarlem 2008
In Haarlem brlijkt er voorjaar 2008 plotsklaps een onvoorzien groot gat te zijn tussen aanmeldingen voor een gymnasium of gymnasiale opleiding en het beschikbare aantal plaatsen. Hieronder enkele overpeinzingen waar ouders mogelijk iets aan hebben, niet om te bereiken wat ze dolgraag willen, maar om beter te begrijpen wat er aan de hand is.
Nood breekt wet. Waar niet is verliest de keizer zijn recht. Als de school te klein is om de toestroom van leerlingen te herbergen, dan is er een probleem. Als het bestuur en de directie al het redelijke hebben gedaan om problemen te voorzien en gepaste maatregelen te nemen, dan houdt het wat de school betreft een beetje op. Dan is er vervolgens de gemeente, die in veel gevallen ook als schoolbestuur optreedt, of op afstand een dikke vinger in de pap houdt.
Zoals uit bovenstaand overzicht op te maken, speelt tot nu toe eigenlijk alleen de toelating tot een specifiek categoriaal gymnasium waar het om plaatsgebrek gaat. Dat betekent dat leerlingen met de capaciteiten en de drive voor een gymnasiale opleiding altijd elders ook terecht kunnen. Hoe dat op dit moment in Haarlem ligt, dat kan ik niet overzien, maar het tekort schijnt daar wel stevig te zijn.
Hoe het juridisch ligt wanneer je zoon of dochter via loting uitgesloten wordt van toelating tot school A of B, dat weet ik niet, ik ben geen jurist. Maar mijn eerste hunch is dat het bij loting niet anders ligt dan bij een wie-eerst-komt-eerst-maalt procedure, en dat is nu juist een procedure die buitengewoon onaangenaam is voor alle betrokkenen.
De sleutel tot een juridische analyse is waarschijnlijk 1) de beleidsvrijheid van de afzonderlijke schoolbesturen, resp. van de gemeente, en 2) wat er wettelijk is geregeld over beschikbaar stellen van onderwijs dat passend is voor de betreffende leerling. Voor mijn part tot en met internationale verdragen toe, maar daar lijkt me het gedrang bij de poort van het categoriale gymnasium nu ook weer niet ernstig genoeg voor.
Het gaat er de dringers om een streepje voor te krijgen op anderen, niet? Om het behalen van positionele voordelen, zouden sociologen zeggen. Ik heb niet het gevoelen dat hier sprake is van groot onrecht. Ik ken het soort problematiek van tamelijk nabij, zij het uit een ver verleden: in 1956 heb ik zelf toelatingsexamen gedaan in de vorm van een proefklas en testjes. Ik kan u verzekeren dat die selectie een slagveld-aanblik opleverde: de helft van de kandidaten, merendeels uit de gegoede burgerij van Apeldoorn, werd afgewezen. OK, tegenwoordig gaat dat natuurlijk met het hakmes van de Cito Basistoets, een toets die voor dat specifieke gebruik nooit bedoeld is geweest en in feite ook niet zo mag worden gebruikt (op dit doosje past vast wel een juridisch dekseltje: een school die een bepaalde score op de citotoets als grens hanteert, zonder meer, gaat in de fout).
Dat voor de toelating uitzonderingen worden gemaakt voor bijzondere gevallen, dat kun je niet tegenhouden. Wanneer er al een broertje of zusje op die school zit, is dat ook niet onredelijk. Kinderen van personeel voorrang geven is heel oneigenlijk, en dus niet zo fraai. Kinderen van buiten de gemeente of regio anders behandelen is ook niet op voorhand altijd onrechtvaardig.
We hebben hier te maken met een moeilijke onderwijsmarkt. Helemaal vrijlaten is geen optie omdat het om publiek bekostigd onderwijs gaat, daar mag je om goede redenen dus best grenzen aan stellen. Helemaal dichtregelen is ook geen geweldig idee, omdat leerlingen (en hun ouders) best iets te kiezen mogen hebben, zeker wanneer dat ook om intellectuele uitdagingen gaat. Een dilemma. Misschien wordt het tijd om eens te gaan sleutelen aan een onderwijsstelsel waarin zulke belangrijke beslissingen al zo vroeg, op twaalfjarige leeftijd, gemaakt moeten worden, maar dat is iets van heel lange adem (post-Dijsselbloem, zeg maar).
Als onderwijsonderzoeker moet ik zeggen dat het maatschappelijk gezien, en voor alle leerlingen in het VO, geen goede ontwikkeling is dat een deel van de leerlingen zich afzondert in eigen elitaire scholen. Sterker nog: voor de gymnasiasten zelf blijkt het ook geen goede zaak, hun levensvreugde wordt er zeker niet door vergroot, en ze leveren geen betere prestaties dan ze overigens in gewoom vwo zouden hebben gedaan. Ik heb onlangs nog een onderzoek daarover langs zien komen (Marsh e.a. 2007), zie voor een (Engels) uittreksel hier: http://aer.sagepub.com/cgi/content/abstract/44/3/631.
De beste kansen voor actiebereide ouders lijken me te liggen in actie om de capaciteit uitgebreid te krijgen. Als gemeenteraadslid zou ik daar vermoedelijk mordicus tegen zijn, maar dat is een lastige positie, ik weet het.
De Volkskrant 10 mei 2008: Rechtszaak om plek op het gymnasium.
- jawel: op de voorpagina. Ik weet niet of de hoofdredactie van deze krant wel helemaal wakker was: bij toelatingsproblemen voor het leerweggeoriënteerd onderwijs zie ik nog niet gauw zo'n royale plaats op de voorpagina ingeruimd worden. Een klassekrant? Benieuwd wat de NRC ervan maakt. Nee, de Volkskrant geeft alleen wat achtergronden, geen motivering van de negen ouders die een kort geding aanspannen (dient op 20 mei). Wie heeft inhoudelijke informatie voor mij?
-
Hoe is het afgelopen? De Volkskrant: "De kortgedingrechter verwiep de eis van een groep ouders van negen afgewezen kinderen die toelating wilden afdwingen. De ouders beriepen zich erop dat het Stedelijk Gymnasium altijd had gezegd dat de leerlingen met de hoogste Cito-scores automatisch zouden worden toegelaten. Bovendien vonden ze het niet terecht dat de school dit jaar minder leerlingen opneemt dan vorig jaar, en stelden ze dat leerkrachten hun hadden toegezegd dat hun kind zou worden geplaatst. Tot slot stelden ze dat loten in strijd zou zijn met de wet. De rechter verwierp al deze argumenten."
The Education and Inspections Act 2006 html, and The School Admissions Code 2008html
- The website pages give access to the documents involved.
- "The School Admissions Code ensures a fair and straightforward admissions system that promotes equity and fair access for all. This Code, the School Admission Appeals Code and related legislation have statutory force which admission authorities, governing bodies, local authorities, admission forums, schools adjudicators and admission appeal panels must comply with."
- One of the methods recommended by the Code is the use of a lottery.
- Peter Stone is writing an article on the subject, titled ‘Lotteries, education, and opportunity’, to be presented at the Midwest Political Science Association's Annual Meeting, Spring 2009. I will keep you informed on the availability of this paper after it has been presented there. If you have a research interest in this paper, contact Peter Stone, Political Science Department, Stanford University.
- The Stone paper mentioned is a kind of follow up on his 2008 article ‘What can lotteries do for education?’ Theory and Research in Education, 6, 267-282. abstract "England's new School Admissions Code endorses the use of lotteries to admit students to oversubscribed schools. Is this endorsement wise? This article argues that lotteries make decision-making without regard to reasons possible. This sanitizing effect is desirable in order to protect against bad reasons. This effect could make at least four distinct contributions to school admission arrangements.The most important of these contributions is the ability of lotteries to ensure impartiality, an essential component of justice. Whether these contributions justify resort to admission by lottery, however, depends upon the circumstances under which admission must take place, and these circumstances are likely to be controversial in real-life cases." [pdf is not for free]
2009
Charlotte Huisman (5 februari 2009). 'Dwang nodig bij schoolkeuze' >De Volkskrant, p. 1.
- Het VMBO in de stad Utrecht heeft enorme problemen met 'grijze vlucht' van goede allochtone en autochtone leerlingen naar vmbo-scholen in de regiogemeenten. De situatie loopt volkomen uit de hand, en kan erin resulteren dat er in de stad Utrecht geen VMBO meer overblijft. De afgedwoongen maar vrijblijvende overleggen om leerlingenstromen in goede banan te leiden, werken dus volstrekt niet. Deze problematiek is verwant aan die van de toelating tot gymnasia, de wethouder van Utrecht dreigt zelfs een directe koppeling te maken door leerlingen uit regiogemeenten niet meer tot de gymansia van de stad Utrecht toe te laten. Dramatisch, vandaar dat Utrecht een taskforce op deze problematiek heeft gezet, onder leiding van Pieter Winsemius, die onlangs voor de WRR een rapport over de verwante problematek van tegengaan van schoolverlaten. Het is selectieproblematiek, want toelatingsproblematiek. We kunnen daar in Nederland kennelijk niet goed mee omgaan. In dit geval roepen velen dat de vrijheid van onderwijs een beletsel is voor stringente maatregelen. Lijkt me onzin.
Linda Welther (2009). Loten voor het gymnasium? Didaktief, 39 nr. 1-2, p. 19.
Aleid Truijens (17 maart 2009). De run op gymnasia in betere buurten. De Volkskrant, p. 9.
- Zet het probleem scherp neer. Nee, niet of loten een goede methode is, maar de ellebogenstrijd om wat men als de beste plaatsen voor het eigen kroost ziet.
in de VS is een beweging gaande om onafhankelijke scholen op te richten (independent schools, charter schools). Toelating tot die scholen gebeurt door loten (altijd? In Newark wel). Zie The Economist http://www.economist.com/world/unitedstates/displaystory.cfm?story_id=13832483
Birger Menke (9 juni 2009). Schüler-Lotto fürs Gymnasium. Berliner Schulstreit. Der Spiegel Online. html
- Wer darf nach der Grundschule auf welches Gymnasium? In Berlin soll fortan im Zweifel das Glück entscheiden: Bei zu vielen Bewerbungen werden Plätze per Los vergeben. Eltern, Lehrer und Rektoren protestieren - und die rot-rote Koalition ist über die Zahl der Lose uneins.
- In the background the issue is also the evident inequality of opportnuties for working class children to get admitted to the Gymmnasium, see here (en.wikipedia).
- Martin Klesmann (27 Mai 2009). Die Schullotterie. Berliner Zeitung.
- Anne Ratzki (26-10-2007). Die andere Schule — jetzt!. Publik-Forum Ausgabe 20/2007, Seite 35 html "Bildungspolitiker berufen sich gerne auf Wilhelm von Humboldt. Dabei forderte der schon vor zweihundert Jahren eine Schule für alle Kinder. Höchste Zeit, endlich auf ihn zu hören" Other articles in the dossier, see here
2010
Frederik Weeda (31 januari 2010). Nu al stressen voor loting van droomschool. NRC Handelsblad, p. 3.
- Ook mavo’s met meer aanmeldingen dan plaatsen, loten uit.
- Verontwaardigde ouders richten dan de stichting Vrije Schoolkeuze op, maar ja, zo;n stichting vergroot het aantal beschikbare plaatsen natuurlijk niet.
- “Zou een selectiegesprek eerlijker zijn dan loting? Nee, zegt Ger Smit, oud-rector en nu actief bij het Steunpunt Zelfstandige Gymnasia. “Dan duiken er weer bureautjjes op die kinderen trainen in het voeen van zon gespek. En dan zit er na afloop gewoon en andere groep te huilen.” ”
Hans van Wetering (4 maart 2010). Paranoïde gedachten bij de keus van een gymnasium. NRC Handelsblad Opninie p. 9
- Mooie schets van de keuzedilemma's van ouders die hun kind beslist op een categoraal gymnasium willen plaatsen.
- Van Wetering, publicist, relativeert het probleem tot een luxe-probleempje, maar ziet niet dat de enorme toeloop naar categorale gymnsia juist tot gevolg heeft dat gymnasiumafdelingen in vwo-scholen daardoor kwalitatieve risico's lopen en dus als alternatief voor uitgelote leerlingen steeds minder aantrekkelijk dreigen te worden.
- Aardig detail: de voorrangsregeling voor broertjes en zusjes wordt door ouders van een enig kind als oneerlijk ervaren, in ieder geval door Van Wetering. Daar zit wel iets in.
- Het stuk is kennelijk geplaaatst in samenloop met een kort geding dat 5 maart dient.
Friederike Weeda (4 maart 2010). Ouders eisen plaats op bij scholen A'dam. NRC Handelsblad, p. 7.
- 400 ouders voeren 5 maart een kort geding tegen de gezamenlijke Amsterdamse schoolbesturen. Inzet is de als oneerlijk ervaren situatie dat leerlingen uit omliggende gemeenten gewoon in Amsterdam mee mogen dingen naar een plaats op een VO-school, maar omgekeerd niet. Daar zit natuurlijk wel iets in, maar het argument van verweerder is dat Amsterdam ook een streekfunctie heeft. Ik ben benieuwd.
Conall Boyle (2010). Lotteries for education. Origins, Experiences, Lessons. Imprint Academic. isbn 9781845402105 paperback
- Description
Lotteries are widely used to decide places (seats) at schools, colleges and universities. Conall Boyle explores many examples to find out why. The emotional turmoil that the use of ballots can cause to students and parents alike is graphically described. But lottery selection teaches lessons too; now we can find proper answers to controversial questions like ‘Does choice work?’
This book will be of interest to parents, pupils and teachers as well as educational administrators. Any student applying for admission to a university course should learn about the amazing weighted lottery for entry to medical schools in the Netherlands. There is a better way: it’s a lottery! - Medical School in Holland 1995 situation (Drenth)
- Chapters (there is not yet a list on the Imprint Academic website):
- School choice by lottery? The ‘Coice’ agenda.
- Lotteries for places at a school: What do parents think?
- School-place lotteries in a borough: House-prie effects.
- Voucher lotteries: ‘Natural scientific experiments’
- Arguments about school-place lotteries
- Schools selecting academically: Measuring ability.
- University entrance by lottery: Judging merit
- The Dutch weighted lottery: Practical politics.
- Lotteries for university places: Dubious or effcient & fair?
- Student ousing in the USA: Strategic behavior.
- Lotteries for teachers: Sharing jobs.
- Lottery practicalities: How it should be done.
- To conclude: Lotteries for education: Yes or no?
- List of examples of lotteries for educational places (p. 5-6)
2011
Nieuwsuur 12 februari 2011.
Frederiek Weeda (12 februari 2011). Vaker loting voor middelbare school. nrc html
Frederiek Weeda (12 maart 2011). Loten is lijden voor leerling. nrc, p. 11
2012
Pieter Gautier (2 november 2012). Het matchen van leerlingen en scholen in Amsterdam. blog op de website van Economisch Statistische Berichten.
2013
Geen ongeborenen meer op wachtlijst basisschool. site
Jeanine Daems (9 maart 2013). Over schoolkeuze en toewijzing. De Volkskrant wetenschapsbijlage V9 De Wiskundemeisjes leggen het nog één keer uit.
Ik las deze week in
Het Parool dat daar nu wel onderzoek naar gedaan wordt. Op de UvA en de VU proberen economen algoritmen van Nobelprijswinnaars Alvin Roth en Lloyd Shapley toe te passen op het Nederlandse lotingssysteem.
Michiel Couzy (2 maart 2013). Eerlijker loten voor middelbare scholen. Het Parool website.
De Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling van Amsterdam heeft economen Pieter Gautier en Hessel Oosterbeek opdracht gegeven om te onderzoeken of er een beter plaatsingssysteem mogelijk is dan het huidige.
2015
Monique de Haan Pieter A. Gautier Hessel Oosterbeek Bas van der Klaauw (June 2015). The Performance of School Assignment Mechanisms in Practice. Discussion Paper No. 9118, IZA (Institute for the Study of Labor, Bonn). pdf
Bas van der Klaauw (met Pieter Gautier en Hessel Oosterbeek) (5 november 2015). Amstedamse scholen grijpen de macht. Economisch Statistische Berichten blog
Links
Kleroterion Forum ‘When a lottery is the right way to share, select, decide’, page on school choice (lottery) html
- for example
- Andy McSmith: Schools lottery to foil ‘rich’ parents. Independent on Sunday 2 October 2005. “Top state schools are to be encouraged to choose their pupils by lottery to thwart middle-class parents who ‘buy’ their children places by moving house.“ html
-
Thomas L. Friedman: Hope in the unseen. “Because its schools are financed by both private and public funds, SEED can offer this once-in-a-lifetime, small-class-size, prep-school education for free, but it can’t cherry-pick its students. It has to be open to anyone who applies. The problem is that too many people apply, so it has to choose them by public lottery. SEED Maryland got more than 300 applications for 80 places.” html
Stichting Vrije Schoolkeuze Amsterdam site. Een prima initiatief, al ben ik het er compleet mee oneens dat de de oplossing van het probleem alleen op het bordje van de overheid/gemeente wordt gelegd. Ouders maken elkaar gek met die schoolkeuze, scholen zelf doen er niets aan om de gekte te keren want het is mooie reclame voor de eigen instelling, toch?
http://www.benwilbrink.nl/projecten/loten_scholen.htm