Rekenproject: Creativiteit: Hoe denken rekendidactici (en anderen) erover?

Ben Wilbrink

rekenproject thuis
psychologie
    leren — schematiseren
        interactief leren
    creativiteit — probleemoplossen — Polya
        kennis
            begrijpen — voorbeelden
                eerst begrijpen vs eerst oefenen
    lesgeven — rekenklas — ICT
    taal en rekenen: taligheid van rekenonderwijs
    rekentoetsvragen — ontwerp, enzovoort

Inhoud

1. Creativiteit: algemeen
2. Creativiteit: in het onderwijs
3. Creativiteit: in het rekenonderwijs
4. Creativiteit: in het wiskundeonderwijs
5. Creativiteit: bij wiskundigen

6. Creativiteit: goeroes en andere nieuwlichters

Hooggestemde onderwijsidealen zullen zeker niet voorbijgaan aan het thema ‘creativiteit’. Dat doet mij genoegen, want ik heb het altijd al een uitdaging gevonden op dat thema greep te krijgen. Een van mijn belangrijkste tentamens, bij Carel van Parreren, ging over een boekenlijst waarin onderzoek naar creativiteit een belangrijke plaats innam.

In het rekenproject gaat het natuurlijk om de plaats van creativiteit in het rekenonderwijs: hoe denken rekendidactici erover? Is er gericht onderzoek naar gedaan? Eerst maar eens inventariseren. Een probleem is waarschijnlijk dat veel gedachten over creativiteit geen verbinding hebben met enige wteenschappelijke theorie. Vandaar dat ik apart aandacht schenk aan wat er in psychologische en filosofische contreien over bekend is.

1. Creativiteit: algemeen

Mijn referentie, wat de psychologie betreft, is het recente boek van Stellan Ohlsson (2011). Daarin komt natuurlijk aan de orde wat er gedurende de vorige eeuw zoal op dit gebied is bereikt en wat Ohlsson daaraan weet toe te voegen, staande op de schouders van Duncker, Simon, Newell, en vele anderen.

Stellan Ohlsson (2011). Deep learning. How the mind overrides experience. Cambridge University Press. zie ook hier

Dit citaat is een tikje mysterieus. De mysterieuze termen zijn termen uit de theorie van Ohlsson. Wat het citaat misschien toch duidelijk maakt: Ohlsson is op zoek naar echte verklaringen voor inzicht en creativiteit, verklaringen die op hun waarde zijn te onderzoeken met computersimulaties en neuropsychologisch onderzoek. Hij moet niets hebben van de gedachte dat mensen verschillen in ‘creatief vermogen’, niet omdat mensen niet verschillen in de mate waarin ze met creatieve oplossingen op de proppen komen, maar omdat het fenomeen duiden als ‘creatief vermogen’ natuurlijk geen bliksem verklaart.

Carsten K. W. De Dreu, Bernard A. Nijstad, Matthijs Baas, Inge Wolsink and Marieke Roskes (2012). Working Memory Benefits Creative Insight, Musical Improvisation, and Original Ideation Through Maintained Task-Focused Attention. Personality and Social Psycholy Bulletin, 38, 656. abstract

• Zie ook overieg publicaties van deze auteurs, op hun websites.

• Creativity is a split second phenomenon, not a condition or a trait. In problem solving, the creative idea is only a potential solution, maybe a series of creative ideas precedes the one that succeeds to solve it. Stellan Ohlsson (Deep Learning) explains the phenomenon.

  Ohlsson is also the rare author emphasizing that having the creative successful idea is one thing—that split second—developing it is quite another: getting it publicized, on the market or in the theatre is quite another (might take years). What does it imply for education?

  Creativity is not a brain muscle (17th century psychological theory), there is nothing to exercise here. Being an unpredictable event, it might not have a place in education either. Nor in exams, of course! Being dependent on the knowledge one can muster, its acquisition is key.

  Pieter Fannes: "Creativiteit (..) werd voor het eerst gebruikt (..) door Amerikaanse Froebelonderwijzers in de late negentiende eeuw. Voor hen was het een term met religieuze boventonen, die verwees naar eenheid en naar het laten ontluiken van wat in essentie al in het kind zat."

  The quote above is from the abstract of the #ORD2018 keynote by Fannes. A recent article (in Dutch) on creativity & education: Ida Oosterheert & P. C. Meijer (2017) Wat creativiteitsontwikkeling in het onderwijs behoeft ‪https://www.researchgate.net/publication/321796604_Wat_creativiteitsontwikkeling_in_het_onderwijs_behoeft ‬ Good piece to solicit discussion.

Robert J. Sternberg (2003): Creative Thinking in the Classroom. Scandinavian Journal of Educational Research, 47, 325-338. abstract

Robert J. Sternberg & T. L. Lubart (1991). An investment theory of creativity and its development. Human Development, 34, 1991, pages 1-31.

Robert J. Sternberg & T. L. Lubart (1991). Creating creative minds. Phi Delta Kappan, pages 608-614.

Robert J. Sternberg & T. L. Lubart (1995). Defying the crowd. Cultivating creativity in a culture of conformity. The Free Press.

Seana Moran, David Cropley & James C. Kaufman (Eds.) (2014). The Ethics of Creativity. Palgrave Macmillan. info

• Introduction: The Crossroads of Creativity and Ethics; Seana Moran
  PART I: WHAT ARE THE MORAL MENTAL MECHANISMS INVOLVED IN CREATIVITY, AND HOW DO THEY DEVELOP?

  1. The Development of Moral Imagination; Darcia Narvaez and Kellen Mrkva
  2. Moral Craftsmanship; Mark Coekelbergh
  3. Creativity in Ethical Reasoning; Robert J. Sternberg
  4. Moral Creativity and Creative Morality; Qin Li and Mihaly Csikszentmihalyi
  5. Creative Artists and Creative Scientists: Where Does the Buck Stop?; James Noonan and Howard Gardner
     PART II: WHEN, HOW, AND WHY DOES CREATIVITY LEAD TO POSITIVE OR NEGATIVE ETHICAL IMPACTS - OR BOTH?
  6. A Creativity Alchemy; Ruth Richards
  7. License to Steal: How the Creative Identity Entitles Dishonesty; Lynne C. Vincent and Jack A. Goncalo
  8. Engineering, Ethics, and Creativity: N'er the Twain Shall Meet?; David H. Cropley
  9. Construction or Demolition: Does Problem Construction Influence the Ethicality of Creativity?; Daniel J. Harris, Roni Reiter-Palmon, and Gina Scott Ligon
  10. Intelligent Decision-Making Technology and Computational Ethics; Anthony Finn
      PART III: WHAT ROLE DOES ETHICS PLAY IN SUPPORTING OR THWARTING CREATIVITY?
  11. Creative Transformations of Ethical Challenges; Vera John-Steiner and Reuben Hersh
  12. The Hacker Ethic for Gifted Scientists; Kirsi Tirri
  13. The Dialogic Witness: New Metaphors of Creative and Ethical Work in Documentary Photography; Charlotte Dixon and Helen Haste
  14. Neglect of Creativity in Education: A Moral Issue; Arthur Cropley
  15. The Ethical Demands Made on Leaders of Creative Efforts; Michael D. Mumford, David R. Peterson, Alexandra E. MacDougall, Thomas A. Zeni, and Seana Moran
      PART IV: Horizons:
  16. An Ethics of Possibility; Seana Moran
  17. Summary: Creativity and Ethics: Two Golden Eggs; David H. Cropley, James C. Kaufman, Michelle Murphy, and Seana Moran

Scott Barry Kaufman (Ed.) (2013). The Complexity of Greatness. Beyond Talent or Practice. Oxford University Press. Also: Scott Barry Kaufmann: article in Scientific American. info en contents/abstracts; Besproken in Scientific American door de editor. .

• Preface (Excerpted above) Scott Barry Kaufman
• 1. Greatness as a Manifestation of Experience-Producing Drives - Wendy Johnson abstract
• 2. If Innate Talent Doesn’t Exist, Where do the Data Disappear? Dean Keith Simonton abstract
• 3. Where Does Greatness Come From: A Treasure Hunt Without a Map - Samuel D. Mandelman & Elena L. Grigorenko abstract
• 4. Whither Cognitive Talent?: Understanding High Ability, its Development, Relevance and Furtherance - Heiner Rindermann, Stephen J. Ceci & Wendy M. Williams abstract
• 5. Young and Old, Novice and Expert: How We Evaluate Creative Art Can Reflect Practice or Talent - James C. Kaufman, John Baer & Lauren E. Skidmore abstract
• 6. Prodigies, Passion, Persistence, and Pretunement: Musings on the Biological Bases of Talent - Martha J. Morelock abstract
• 7. Savant Syndrome: A Compelling Case for Innate Talent - Darold A. Treffert abstract
• 8. Mindsets and Greatness: How Beliefs About Intelligence Can Create A Preference for Growth Over Defensiveness - Paul A. O’Keefe abstract
• 9. Giftedness and Evidence for Reproducibly Superior Performance: An Account Based on the Expert Performance Framework (REPRINT) - K. Anders Ericsson, Roy W. Roring, & Kiruthiga Nandagopal [High Ability Studies, 18, 3-56 ] abstract
• 10. Yes, Giftedness (aka ‘Innate Talent’) Does Exist. Fran¸oys Gagné abstract
• 11. Gagné is Omitting Troublesome Information so as to Present More Convincing Accusations: His Accusations Along with My Own Exploration of the Evidence for Innate Talent - K. Anders Ericsson abstract
• 12. Scientific Talent: Nature Shaped by Nurture. Gregory Feist abstract
• 13. The Promise of Mathematical Precocity - Linda E. Brody
• 14. Memory Expertise or Experts’ Memory? - John Wildingabstract
• 14. Memory expertise or experts' memory? John Wilding abstract
• 15. Practice and Talent in Acting - Helga Noice & Tony Noice abstract
• 16. The Rage to Master: The Decisive Role of Talent in the Visual Arts (UPDATED REPRINT) - Ellen Winner & Jennifer E. Drake abstract
• 17. Music in Our Lives - Jane Davidson & Robert Faulkner abstract
• 18. Creating Champions: The Development of Expertise in Sports - Paul R. Ford, Nicola J. Hodges, and A. Mark Williams
• Epilogue: Michael Howe Remembered - Jane Davidson, John Sloboda & Stephen Ceci abstract

Ch. W. Taylor (Ed.) (1964). Widening horizons in creativity. The Proceedings of the fifth Utah Creativity research Conference. Wiley. [UBL: Closed Stack 4   3651 C 26 ]

Het is oude meuk, ben ik bang.

• • L. L Thurstone: Criteria of scientific success and the selection of scientific talent 10-16
  • E. Paul Torrance: The Minnesota studies of creative thinking, 1959-62. 125-144
  • Calvin W. Taylor & Robert L. Ellison: Predicting creative performance from multiple measures 227-260
  • J. P. Guilford: Progress in the discovery of intellectual factors 261-297
  • John . Holland: The assessment and prediction of the creative performance of high-aptitude youth 298-315

  from the contents

Calvin W. Taylor & Frank Barron (Eds) (1963). Scientific creativity: Its recognition and development. Selected papers from the proceedings of the first, second, and third university of utah conferences: 'The identification of creative scientific talent'. New York: Wiley. lccc 63-11455 (31 conference papers, among which: Lindsey R. Harmon: The development of a criterion of scientific competence - John C. Flanagan: The definition and measurement of ingenuity - J. P. Guilford: Intellectual resources and their values as seen by scientists - Raymond B. Cattell: The personality and motivation of the researcher from measurements of contemporaries and from biography - Frank Barron: The disposition toward originality - Frank Barron: The needs for order and for disorder as motives in creative activity - J. W. Getzels and P. W. Jackson: The highly intelligent and the highly creative adolescent: a summary of some research findings - David McClelland: The calculated risk: An aspect of scientific performance - B. S. Bloom: Report on creativity research by the Examiner's Office of the University of Chicago - Donald L. Thistlethwaite: The college environment as a determinant of research potentiality - Frank B. Tex: Negative validities for two different ingenuity testsThomas S. Kuhn: The essential tension: Tradition and innovation in scientific research )

Michelene T.H. Chi (I997). Creativity: Shifting across ontological categories flexibly. In T.B. Ward, S.M. Smith, & J. Vaid (Eds.) Conceptual Structures and processes: Emergence, Discovery and Change. (Pp. 209-234). Washington, D.C: American Psychological Association. pdf

James C. Kaufman (2011). Individual differences in creativity. In Tomas Chamorro-Premuzic, Sophie von Stumm & Adrian Furnham: The Wiley-Blackwell Handbook of Individual Differences. (679-697) Wiley-Blackwell.

Onderzoek naar individuele verschillen vindt meestal plaats in een andere liga dan dat naar cognitie als zodanig. Beide benaderingen zijn belangrijk, zeker voor wie denkt dat psychologie bruikbare aanwijzingen geeft voor de inrichting van onderwijs. Dat wil zeggen: uit het land van de psychologische tests komt eigenlijk alleen maar de gemeenplaats dat wie intelligent is en open staat voor ervaringen, vaak ook creatiever blijkt dan anderen. In ieder geval wijst dat erop dat het voor de meeste mensen/leerlingen dus moeilijk zal zijn om zich creatief te tonen, laat staan creatiever te zijn dan anderen. Creativiteit als onderwijsdoel stellen is mijn inziens dus een zekere vorm van intellectueel geweld uitoefenen.

Filosofen hebben zo hun eigen gedachten over creativiteit, zonder verbanden te leggen met de resultaten in de cognitieve psychologie. We zullen zien.

Lars Geer Hammershøj (2009). Creativity as a question of Bildung. Journal of Philosophy of Education, 43, 545-558.

Nancy Warehime (1993). To be one of us. Cultural conflict, creative democracy, and education. SUNY.

Subrata Dasgupta (1996). Technology and creativity. Oxford University Press. isbn 0195096886

Het interessante van deze studie is dat Dasgupta zijn cognitieve psychologie lijkt te kennen, en dat is toch wel iets bijzonders voor beta-wetenschappers. Ik ben wel benieuwd hoe hij die psychologie begrijpt, en hoe hij met die kennis omgaat.

2. Creativiteit: in het onderwijs

R. S. Mansfield, T. V. Busse & E. J. Krepela (1978). The effectiveness of creativity training. Review of Educational Research, 4, pages 517-536.

Foutje van Anna Craft: moet waarschijnlijk vol. 48 zijn, niet 4.

Anna Craft (2001). An analysis of research and literature on creativity in education. Report prepared for the Qualifications and Curriculum Authority. pdf

A. Craft, B. Jeffrey & M. Leibling (Eds.). Creativity in education. London: Continuum. [Dit boek heb ik niet gezien]

John Curtis Gowan, George D. Demos, and E. Paul Torrance (Eds.) (1967). Creativity: its educational implications. Wiley.

• o.a.:
• H. A. Simon: Understanding creativity
• E. P. Torrance: Toward the more humane education of gifted children -
• J. P. Guilford: Potentiality for creativity
• J. P. Guilford: Frames of reference for creative behavior in the arts
• B. B. Strasser: The use of questions as an aspect of teacher's behavior.

E. Paul Torrance (1972). Career patterns and peak creative achievements of creative high school students twelve years later. The Gifted Child Quarterly, 16, 44-57. Reprinted in: Eli Ginzberg & John L. Herma (1964). Talent and performance. Columbia University Press. LCCC 64-7534

3. Creativiteit: in het rekenonderwijs in het bijzonder

Fred Goffree (2005). Wiskundeleraren over hun didactiek. De periode voor de grote veranderingen (1924-1968). In Fred Goffree, Martinus van Hoorrn en Bert Zwaneveld: Honderd jaar Wiskundeonderwijs (105-120). Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren.

• Voor mij interessant: “In 1951 stelt dr. P. Bronkhorst zijn wens naar een meer uniforme beoordeling van de leerlingen aan de orde (1951-1952). Hij is zelf van mening dat men in proefwerken geen creativiteit moet vragen. En ook mag men wel eens beter nadenken over de moeilijkheidsgraad van opgaven.” Over die creativiteit: hoe terecht! Over de moeilijkheid: ik vermoed dat hij doelt op de neiging van docenten om in proefwerken en tentamens net wat moeilijker vragen te stellen dan in het onderwijs behandeld. Dit is door Hans Crombag gehekeld. Ik heb er mijn model op losgelaten (zie mijn voordracht COWOG 1998).

Derek W. Haylock (1987). A framework for assessing mathematical creativity in schoolchildren. Educational Studies in Mathematics, 18, 59-74. abstract

Dit is een artikel in de lijn van probleemoplossen. De vraag is of Haylock gaat voor de aanpak van Polya — probleemoplossen als instrument — of voor de gedachte dat probleemoplossen een soort inhoudsloze competentie is die als belangrijk doel van wiskundeonderwijs kan gelden. Haylock geeft vooral een overzicht van pschologische literatuur, iets dat vooral overbodig is omdat die er al in groen getale zijn. Het interessante bijft dan hoe Haylock hiermee omgaat, en wat hij onderzoekers van wiskundeonderwijs voorhoudt. Hij gaat voor het koesteren en vormen van creativiteit van kinderen. Ik vind het maar niets, maar dit artikel kan een goed voorbeeld zijn van de wijze waarop wiskundigen met psychologie omgaan.

4. Creativiteit: wiskundeonderwijs

ICMI Study 16. Challenging Mathematics in and beyond the Classroom. webpage

Michal Yerushalmy (2008). Educational technology and curricular design: Promoting mathematical creativity for all students. In Roza Leikin, Abraham Berman & Boris Koichu: Creativity in mathematics and the education of gifted students (51-70). Sense Publishers. Chapters 1 and 2 made available pdf. Yerushalmy: pdf

Mark P. Silverman (1998). Waves and grains. Reflections on light and learning. Princeton University Press.

• "In a more personal section about physics and learning, Silverman argues for self-directed learning and discusses the central importance of stimulating scientific curiosity in students."
• The foregoing is an understatement. Silverman implemented his own courses in this way, over a number of years, and published his experiences. In ch. 15 'A heretical experiment in teaching physics' he details this 'self-directed learning.' I have yet to read it, but I suspect some resemblances to the Koenigsberg laboratory in the early nineteenth century as described by Olesko. No tests. Portfolios, of course, there should be at least some evidence on achievements. Loads of enthousiasm of his students.

5. Creativiteit: bij wiskundigen

Pieter J. van Strien (2011). Psychologie van de wetenschap: Creativiteit, serendipiteit, de persoonlijke factor en de sociale context. Amsterdam University Press. recensie in NRC

Het eerste dat Van Strien zijn lezers duidelijk maakt: creativiteit berust op keihard werken. Dat is ook het verschil met Sir Ken Robinson (zie hierbeneden) die een romantisch beeld van creativiteit ophangt.

David Bohm (1998). On Creativity. Routledge.

David Bohm was een eminent natuurkundige, vooral bekend door zijn alternatief voor de quantum theorie. Voor mij is dit boek interessant als op zichzelf staande poging van een scherp denker om greep te krijgen op het fenomeen creativiteit: in hoeverre is Bohm erin geslaagd om belangrijke kenmerken van creativiteit op de staart te trappen,? Waar gaat hij de mist in? Beseft hij dat zonder empirisch toetsend onderzoek zijn opvattingen tamelijk vrijzwevend zullen blijven? Kan ik een vergelijking trekken tussen deze oefening van David Bohm, en de pogingen van Hans Freudenthal om zijn gedachten over de psychologie van het reken- en wiskundeonderwijs te ordenen?

• Dit is een bundel, geredigeerd Lee Nichol. David Bohm (1968). On creativity. Leonardo magazine, vol. 1. - David Bohm (1968). On the relationships of science and art. Directions in Art, Theory, and Aesthetics. - David Bohm (1976). Imagination, fancy, insight, and reason in the process of thought. In: Evolution of Consciousness. Wesleyan University Press. - Louwrien Wijers interview with David Bohm. Art meets science and spirituality in a changing economy.
• Het is moeilijk te zeggen of dit boek oorspronkelijk denkwerk van David Bohm zelf is, maar daar lijkt het wel heel sterk op. In ieder geval berust het niet op enige kennis van psychologie. David Bohm verkeerde wel in kringen van kunstenaars en levensfilosofen zoals Jeddu Krishnamurti, en moet heel goed zijn ingevoerd in de filosofie van de natuurkunde

Peter Liljedahl (2008). In the Words of the Creators. In Roza Leikin, Abraham Berman & Boris Koichu: Creativity in mathematics and the education of gifted students (51-70). Sense Publishers. Chapters 1 and 2 made available pdf. Liljedahl: pdf

6. Creativiteit: goeroes en andere nieuwlichters

Sir Ken Robinson & Lou Aronica (2009). Het element. Als passie en talent samenkomen. Het Spectrum.

Sir Ken bedenkt zijn overtuigende nonsens waar je bij staat. Bijvoorbeeld op p. 64-65, en 73

Enzovoort. Sir Ken kan maar geen genoeg krijgen van het aandragen van voorbeelden, tot en met The Traveling Wilburys. Allemaal onzin, lijkt me. Zij het dat The Traveling Wilburys muziek hebben gemaakt die diepe groeven in mijn hersenen zijn gaan vormen (maar wat dat met creativiteit heeft te maken, ontgaat me).

Roberta B. Ness (2012). Innovation Generation. How to Produce Creative and Useful Scientific Ideas. Oxford University Press. site

Tips & tricks. Dat zal best helpen, maar in de grond van de zaak is het natuurlijk een misvatting. Ness is geen psycholoog. De training zou zijn waarde hebben bewezen. Ik heb het boek niet gezien, en voel er ook geen noodzaak toe.

Ronald A. Beghetto & J. C. Kaufman (2011). Teaching for creativity with disciplined improvisation. In R. K. Sawyer: Structure and Improvisation in Creative Teaching. Cambridge University Press. scan

Het gaat geloof ik om een intelligente zienswijze op een en ander, niet onkundig van relevante literatuur. Maar het komt op mij te vaag over. Ik wil juist greep krijgen op dit type door een creativiteits-ideaal gedreven betogen, en dat kan ik alleen maar doen op basis van Stellan Ohlsson (2011). Ik moet eens voortmaken met het bestuderen van dat boek.

Beghetto, R. A., and Kaufman, J. C. 2014. Classroom contexts for creativity. High Ability Studies 25: 53-69. https://doi.org/10.1080/13598139.2014.905247

Anna Craft (2010). Creativity and Education Futures: learning in a digital age. Trentham Books [nog niet gezien; online beschikbaar UB Leiden, maar dus niet thuis] [Deze uitgever heeft een serie op dit terrein van creativiteit en onderwijs]

Mary Banks Gregerson, James C. Kaufman & Heather Snyder (Eds.) (2012). Teaching Creatively and Teaching Creativity. Springer. [komt 30 november 2012 uit]

Don Ambrose & Robert J. Sternberg (Eds.) (2011). How Dogmatic Beliefs Harm Creativity and Higher-Level Thinking. Routledge [nog niet gezien; niet in KB, niet in UB Leiden]

• Foreword Howard Gardner A Note about the Cover Don Ambrose
• Chapter One: Overview of a Collaborative, Interdisciplinary Exploration Don Ambrose & Robert J. Sternberg
• Chapter Two: Finding Dogmatic Insularity in the Territory of Various Academic Disciplines Don Ambrose
• Chapter Three: Next Time Victory Andrew Bacevich
• Chapter Four: Dogmatism and Genocide Daniel Chirot
• Chapter Five: Dogmatism, Creativity, and Critical Thought: The Reality of Human Minds and the Possibility of Critical Societies Linda Elder & Richard Paul
• Chapter Six: Dogmatism and Authoritarianism Bob Altemeyer Chapter Seven: An Interdisciplinary Flight Over Dogmatic Socioeconomic, Political, Ideological, and Cultural Terrain Don Ambrose
• Chapter Eight: Narrowing Curriculum, Assessments, and Conceptions of What It Means to Be Smart in the US Schools: Creaticide by Design David Berliner
• Chapter Nine: Dark Times: Bush, Obama, and the Specter of Authoritarianism in American Politics Henry Giroux
• Chapter Ten: The Challenge Facing Educational Reformers: Making the Transition from Individual to Ecological Intelligence in an Era of Climate Change C. A. Bowers
• Chapter Eleven: One Creator’s Meat is another Creator’s Poison: Field and Domain Restrictions on Individual Creativity Dean Keith Simonton
• Chapter Twelve: Parsimonious Creativity and Dogma Mark Runco
• Chapter Thirteen: Why Creativity Should Matter, Why It Doesn’t, and What We Can Do About It James Kaufman, Candice Davis & Ronald A. Beghetto
• Chapter Fourteen: Unintentional Dogmatism When Thinking Big: How Grand Theories and Interdisciplinary Thinking Can Sometimes Limit Our Vision John Baer
• Chapter Fifteen: Five Gifted Ways to Lose Your Creative Intelligence Cheryl L. Walker & Bruce M. Shore
• Chapter Sixteen: From Dogmatic Mastery to Creative Productivity Susan J. Paik
• Chapter Seventeen: Constructive Creativity for Growth Ai-Girl Tan
• Chapter Eighteen: What is the Purpose of Schooling? How Dogmatism Provides a Litmus Robert J. Sternberg

B. J. M. Wolters (1980). Studies over creativiteit. In het bijzonder over het creatieve denkproces. SVO reeks 37. Proefschrift Nijmegen.

Ik kan hier toch eigenlijk helemaal niets mee. [weggegooid, 2014]

• Op basis van de volgende artikelen:
• B. J. Wolters (1975). De creatieve persoonlijkheid. Gedrag, 3, 348-361
• B. J. Wolters (1976). De 'Need for variety' van Maddi, et al. in verband met creativiteit. Gedrag, 4, 307-324.
• B. J. Wolters (1977). De 'Need for variety' bij Maddi, c.s. Een empirisch onderzoek. Gedrag, 5, 245-265.
• B. J. Wolters (1976). Het ceatieve proces, het denkproces en het onderwijs. Pedagogisch Tijdschrift, 1, 155-166.
• B. J. Wolters (1977). Creativiteit en intelligentie: een zinvol onderscheid? Pedagogische Studiën, 54, 288-298.
• B. J. Wolters (1977). 'Ideational fluency': de enige, echte divergente denkvaardigheden? Pedagogische Studiën, 54, 442-449.
• B. J. Wolters (1980). Ideeënproduktiviteit. Pedagogische Studiën, 57, 22-35.

Gary B. Forbach & Ronald G. Evans (1981). The Remote Associates Test as a Predictor of Productivity in Brainstorming Groups. Applied Psychological Measurement 5, 333-339.abstract

D. Magnusson & G. Backteman (1978). Longitudinal Stability of Person Characteristics: Intelligence and Creativity. Applied Psychological Measurement 2, 481-490. abstract

R. R. Schmeck & F. D. Ribich (1978). Construct Validation of the Inventory of Learning Processes. Applied Psychological Measurement 2, 551-562. abstract

Robert T. Keller & Winford E. Holland (1978). A Cross-Validation Study of the Kirton Adaption-Innovation Inventory in Three Research and Development Organizations. Applied Psychological Measurement 2, 563-570. abstract

Norman Frederiksen & William C. Ward (1978). Measures for the Study of Creativity in Scientific Problem-Solving. Applied Psychological Measurement 2, 1-24. abstract

Mark Batey (2012). The measurement of creativity: From definitional consensus to the introduction of a new heuristic framework. Creativity Research Journal, 24, 55-65. abstract

Lynn Berger (6 november 2013). Gij zult innoveren! De Correspondent webpagina

Pat Langley, Herbert A. Simon, Gary L. Bradshaw, & Jan M. Zytkow (1987). Scientific discovery. Computational explorations of the creative process. MIT Press. isbn 0262121166 info

Margaret A. Boden (1990). The creative mind. Myths and mechanisms. Basic Books. isbn 0465014526

• Creativity itsef is seemingly a mystery, for there is something paradoxical about it, something which makes it difficult to see how it is even possible. How it happens is indeed puzzling, but that it happens at all is deeply mysterious.

  p. 1

  A psychological explanation of creativity, it seems, is in principle unachievable. It is not even clear that there can possibly be anything for it to explain — And yet, undeniably, there is.

  p. 2

  One aim of this book is to arrive at a definition of creativity which tames the paradox. Once we have tamed the paradox and eliminated the mystery, creativity can sensibly be regarded as a mental capacity to be understood in psychological terms, as other mental capacities are.

  This leads to my second aim: to outline the sorts of thought-processes and mental sructures in which our creativity is grounded, so suggesting a solution to the puzzle of how creativity happens.

  4-5

Mathias Benedek, Emanuel Jauk, Markus Sommer, Martin Arendasy, Aljoscha C. Neubauer (2014). Intelligence, creativity, and cognitive control: The common and differential involvement of executive functions in intelligence and creativity. Intelligence, 46, 73-83. . open access

Carola Salvi and Edward M. Bowden (2016). Looking for Creativity: Where Do We Look When We Look for New Ideas? Front. Psychol., 15 February 2016 | http://dx.doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00161review article [via Greg Ashman]

• It has been said that the eyes are the windows on the soul. In this paper we will examine whether the eyes are the windows to the mind. We will concentrate on eye movements and blinking, and how they both reveal and influence creative thinking.

Marie-Théérèse van de Kamp, Wilfried Admiraal, Gert Rijlaarsdam (2016). Becoming original: effects of strategy instruction. Instructional Science, 1–24. open access

Wie Stellan Ohlsson (2011) heeft gelezen, zal vermoeden dat oorspronkelijke oplossingen genereren een kwestie is van autonome processen. Er zit geen mannetje in het hoofd aan de oorspronkelijke-ideeën-lijntjes te trekken. Wie hoge nood heeft aan oorspronkelijke ideeën, kan hard werken aan de voorwaarden voor die autonome creatieve processen: 

• veel kennis en ervaring opdoen (daar hebben we onderwijs voor, bibliotheken, conferenties)
• je probleem scherp stellen (dat richt het autonome zoekproces) 
• hard werken aan de oplossingen waarmee je grijze hersencellen op de proppen komen, want dat zijn meestal (net) geen werkende oplossingen. Dat werken aan gemankeerde oplossingen levert meer kennis op en stelt het probleem scherper.
• De tijd nemen (1). De gebroeders Wright namen er vele jaren voor (evenals concurrerende teams).  [David McCullough (2015). The Wright brothers.  Simon & Schuster
• De tijd nemen (2). Mijn eigen techniek is om met open problemen te gaan slapen, nadat ik intensief bezig ben geweest ze van alle kanten te bekijken en er informatie over te verzamelen. De ochtenstond heeft goud in de mond: vaak hebben de dienstbare autonome processen in tussentijd elegante oplossingen gevonden. Onoplosbare problemen krijg je er op deze manier niet onder, natuurlijk ;-)
• De tijd nemen (3). Als je in een examensituatie een opgave niet meteen ‘ziet”: laten liggen en er later op terugkomen. 

Mark A. Runco and Robert S. Albert (). Creativity Research A Historical View. preview pages. In James C. Kaufman & Robert J. Sternberg: The Cambridge Handbook of Creativity. [niet in UB Leiden, niet als eBook in KB] info

Joe Kirby (12 October 2013). What Sir Ken Got Wrong. Sir Ken Robinson’s ideas on education are not only impractical; they are undesirable. blog

• How is he wrong?

  Sir Ken’s ideas aren’t just impractical; they are undesirable. Here’s the trouble with his arguments:

  1. Talent, creativity and intelligence are not innate, but come through practice.

  2. Learning styles and multiple intelligences don’t exist.

  3. Literacy and numeracy are the basis for creativity.

  4. Misbehaviour is a bigger problem in our schools than conformity.

  5. Academic achievement is vital but unequal, partly because…

  6. Rich kids get rich cultural knowledge, poor kids don’t.

  contents

John Baer (February 2, 2016). Domain Specificity and the Limits of Creativity Theory. article/blog

February 2013 | Volume 70 | Number 5 Creativity Now! Pages 80-81,83 Research Says / Creativity Requires a Mix of Skills Bryan Goodwin and Kirsten Miller Educatioal Leadership page

Aleksandra Gajda and Maciej Karwowski Ronald A. Beghetto (2017). Creativity and Academic Achievement: A Meta-Analysis. Journal of Educational Psychology researchgate.net

Sawyer, R. K. (2012). Explaining creativity: The science of human innovation. Oxford: Oxford University Press. info

[og niet gezien]

Sid Bhattacharyya & Stellan Ohlsson (2010). Social Creativity as a Function of Agent Cognition and Network Properties: A Computer Model. Social Networks, 32, pp. 263-278 (2010) abstract

Sternberg, Robert J. (Ed); Grigorenko, Elena L. (Ed); Singer, Jerome L. (Ed). (2004). Creativity: From potential to realization , (pp. 153-167). Washington, DC, US: American Psychological Association. [Niet in bezit, niet gezien] [UBL: PSYCHO P4.2.2.-77] info

• • Hawking's Haiku, Madonna's Math: Why it is Hard to be Creative in Every Room of the House? —James C. Kaufman and John Boer
  • Everyone Has Creative Potential —Mark A. Runco
  • The Artistic Personality: A Systems Perspective —Sami Abuhamdeh and Mihaly Csikszentmihalyi
  • The Generality–Specificity of Creativity: A Multivariate Approach —Todd Lubart and Jacques-Henri Guignard
  • The Evolved Fluid Specificity of Human Creative Talent —Gregory J. Feist
  • Creativity as a Constrained Stochastic Process —Dean Keith Simonton
  • Inventors: The Ordinary Genius Next Door —Sheila J. Henderson
  • Artistic Scientists and Scientific Artists: The Link Between Polymathy and Creativity —Robert Root-Bernstein and Michele Root-Bernstein
  • Why Creativity Is Domain General, Why it Looks Domain Specific, and Why the Distinction Doesn't Matter —Jonathan A. Plucker and Ronald A. Beghetto
  • Vertical and Horizontal Mentoring for Creativity —Mia Keinanen and Howard Gardner
  • Concluding Comments: Crossover Creativity or Domain Specificity? —Jerome L. Singer

  contents

Seana Morgan, David Cropley & James C. Kaufman (Eds.) (2014). The ethics of creativity. Palgrave Macmillan. [UB Leiden PSYCHO P4.2.2.-111info

James C. Kaufman & John Baer (Eds.) (2016). Creativity and reason in cognitive development. Cambridge University Press. [UBL PSYCHO P4.2.2.-188] frontmatter

Enkele hoofdstukken zijn mogelijk ideologisch getint, stromannen van rote learning versus deep learning.

• • 1. Expertise and Reason in Creative Thinking: Evidence from Case Studies and the Laboratory 7 Robert W. Weisberg
  • 3. Dynamic Processes Within Associative Memory Stores: Piecing Together the Neural Basis of Creative Cognition 60 Adam S. Bristol and Indre V. Viskontas
  • 6. Alternative Knowledge Structures in Creative Thought: Schema, Associations, and Cases 117 Michael D. Mumford, Cassie S. Blair, and Richard T. Marcy
  • 7. The Role of the Knowledge Base in Creative Thinking 137 John F. Feldhusen
  • 8. The Role of Domain Knowledge in Creative Problem Solving 145 Richard E. Mayer [Math !!!] summary
  • 14. Is It Reasonable to Be Creative? 269 Jacques-Henri Guignard and Todd Lubart
  • 18. How Early School Experiences Impact Creativity: An Ecological Perspective 333 Cynthia Paris, Nancy Edwards, Ellyn Sheffield, Maureen Mutinsky, Terri Olexa, Susan Reilly, and John Baer

  contents 1st edition only, 2006

James C. Kaufman & John Baer (2002). Could Steven Spielberg Manage the Yankees?: Creative Thinking in Different Domains THE KOREAN JOURNAL OF THINKING & PROBLEM SOLVING 2002, 12(2), 5-14. pdf

Where Creativity Comes From. Studies of humans and other animals indicate that inventiveness often stems from factors other than need. By Tim Vernimmen on September 16, 2016 Scientific American

The Social Origins of Inventors. Philippe Aghion, Ufuk Akcigit, Ari Hyytinen, Otto Toivanen. NBER Working Paper No. 24110. Issued in December 2017 pdf

Buisman, M., Van Loon, L., Boogaard, M. & E. van Schooten (2017). Stimuleren van creatief vermogen en kritisch denken. Eerste resultaten van het OECD-onderzoek Assessing progression in creative and critical thinking skills in education. Rapport 17-6. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. ophalen

Robert Sternberg (2017). Creativity from Start to Finish: A “Straight‐A” Model of Creative Process and Its Relation to Intelligence. researchgate request

A. Reza Arasteh (1976). Creativity in Human Development. An Interpretive and Annotated Bibliography. Schenkman Publishing Company Halsted Press Division John Wiley & Sons. isbn 0470989335

Arasteh, A. R. (1968). Creativity in the life cycle. Leiden: Brill. Volume 1 An annotated bibliography. Volume II An interpretative account of creativity in childhood, adolescence and adulthood. '01

The Nature of Human Creativity 29 april 2018 door Robert J. Sternberg en James C. Kaufman Bestellen?

A. H. Maslow (1971). The farther reaches of human nature. New York: Viking. sbn 670308536, 423 pp, 1st printing 1973, cloth, dust jacket ()

• a volume of reprints, ao.: Self-actualizing and beyond - The creative attitude - A holistic approach to creativity - The need for creative people - Notes on Being-Psychology - Knower and known - Education and peak-experiences - Goals and implications of humansitic education - Synergy in the society and in the individual - Notes on innocent cogition - Various meanings of transcendence - Theory Z - A theory of meta-motivation: The biological rooting of the value-life

  contents

Robert J. Sternberg (Ed.) (1988). The nature of creativity. Cambridge University Press. isbn 0521338921

• • a.o.:
  • Hennessey & Amabile: The conditions of creativity 11-41
  • E. Paul Torrance: The nature of creativity as manifest in its testing 43-75
  • Frank Barron: Putting creativity to work 76-98
  • Calvin W. Taylor: Various approaches to and definitions of creativity 99-123
  • Robert J.. Sternberg: A three-facet model of creativity 125-147
  • Robert W. Weisberg: Problem solving and creativity 148-176
  • Pat Langley & Randolph James: A computational model of scientific insicht 177-201
  • Philip N. Johnson-Laird: Freedom and constraint increativity 202-219
  • Roger C. Schank: Creativity as a mechanical proces 220-240
  • Mihaly Csikszentmihalyi: Society, culture, and person: a systems view of creativity 325-339
  • Herbert J. Walberg: Creativity and talent as learning 340-361
  • D. N. Perkins: The possibility of invention 362-385

Robert J. Sternberg (2006). The nature of creativity. Creativity Research Journal, 18, 87-98. pdf. See also Sternberg's page.

David Bohm (1998). On creativity. Routledge. isbn 0415173957 info

Barry Gholson, William R. Shadish, Robert A. Neimeyer, Arthur C. Houts (Eds.) (1989). Psychology of Science: Contributions to Metascience. Cambridge University Press. isbn 0521354102 info

• • 1. Psychology of science: an introduction William R. Shadish, Jr., Arthur C. Houts, Barry Gholson and Robert A. Neimeyer
  • Part I. Historical Issues in the Psychology of Science:
  • 2. Fragments of the fragile history of psychological epistemology and theory of science Donald T. Campbell
  • 3. Contributions of the psychology of science to metascience: a call for explorers Arthur C. Houts
  • Part II. The Case for a Psychology of Science:
  • 4. The reflexivity problem in the psychology of science Peter Barker
  • 5. Uneasy chapters in the relationship between psychology and epistemology Cecilia M. Heyes
  • 6. Participatory epistemology and psychology of science Michael J. Mahoney
  • Part III. Creativity and the Psychology of Science:
  • 7. Chance-configuration theory of scientific creativity Dean Keith Simonton
  • 8. A perspectivist approach to the strategic planning of programmatic scientific research William J. McGuire
  • 9. Networks of enterprise in creative scientific work Howard E. Gruber
  • Part IV. Cognition in the Psychology of Science:
  • 10. Cognitive paradigms and the psychology of science Marc De Mey
  • 11. Historical shifts in the use of analogy in science Dedre Gentner and Michael Jeziorski
  • 12. Imagery, metaphor, and physical reality Arthur I. Miller
  • 13. A framework for the cognitive psychology of science Ryan D. Tweney
  • Part V. Social Factors in the Psychology of Science:
  • 14. The psychology of scientific dialogues Ron Westrum
  • 15. The perception and evaluation of quality in science William R. Shadish, Jr.
  • Part VI. Epilogue and Prologue:
  • 16. A preliminary agenda for the psychology of science Robert A. Neimeyer, William R. Shadish, Jr., Eric G. Freedman, Barry Gholson and Arthur C. Houts Read more at http://www.cambridge.org/nl/academic/su
  • bjects/psychology/applied-psychology/psychology-science-contributions-metascience#6ujriPYu4pthRj5R.99

Robert J. Sternberg (2017). School mathematics as a creative enterprise ZDM Mathematics Education 49, 977–986 DOI

Carsten de Dreu (16 juni 2018). 'We krijgen vaker een goed idee achter ons bureau dan onder de douche' Volkskrant Sir Edmund Wetenschap 48.

Een tikje slordig geformuleerd,

• Creativiteit bijvoorbeeld, die laat zich niet in een mal persen. Lange tijd heerste er een opvatting dat goede ideeën alleen konden ontstaan bij toeval, door losjes, associatief of out-of-the-box na te denken. En dan plotseling in de douche een eureka-moment. Wij ontdekten dat deze flexibele route slechts één variant is op hoe je tot creativiteit komt.

  'Ten eerste ligt er aan zo'n zogenaamd toevallig idee een incubatieperiode ten grondslag waarin het brein al op volle toeren heeft gedraaid. En het kan alleen ontstaan als iemand al over een berg kennis en kunde beschikt. (..)

  'De andere route heet de persistente route. Die vergt tijd, aandacht en doorzettingsvermogen. Je maakt je hoofd en je bureau leeg en je gaat nadenken. Die route klinkt minder romantisch en krijgt in de literatuur veel minder aandacht. Maar hij levert net zoveel goede creatieve oplossingen en ideeën op. We krijgen waarschijnlijk vaker een goed idee achter ons bureau dan onder de douche. Maar dat vinden we zo normaal dat het niet opvalt.

Rex E. Jung, Brittany S. Mead, Jessica Carrasco and Ranee A. Flores (2013). The structure of creative cognition in the human brain. Front. Hum. Neurosci., 08 July 2013 | https://doi.org/10.3389/fnhum.2013.00330 open

Protocol Analysis, Revised Edition Verbal Reports as Data By K. Anders Ericsson and Herbert A. Simon (1993). MIT Press . info

Teaching Gifted Learners in STEM Subjects. Developing Talent in Science, Technology, Engineering and Mathematics. Edited by Keith S. Taber, Manabu Sumida, Lynne McClure 2017 – Routledge [niet opgezocht, niet in UB Leiden] info

https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnhum.2013.00330/full

Rex E. Jung*, Brittany S. Mead, Jessica Carrasco and Ranee A. Flores (2013). The structure of creative cognition in the human brain. Front. Hum. Neurosci., 08 July 2013 | https://doi.org/10.3389/fnhum.2013.00330 open

Rex E. Jung & Oshin Vartanian (Eds.) (2018). The Cambridge handbook of the neuroscience of creativity. Cambridge University Press. [UB Leiden Psycho P4.2.2.-123] info

• Creative Ideas and the Creative Process: Good News and Bad News for the Neuroscience of Creativity pp 9-18 By Dean Keith Simonton https://doi.org/10.1017/9781316556238.002
• 4 - The Neural Basis and Evolution of Divergent and Convergent Thought pp 58-70 By Liane Gabora https://doi.org/10.1017/9781316556238.005
• 9 - Attention and Creativity pp 161-179 By Darya L. Zabelina https://doi.org/10.1017/9781316556238.010
• 10 - Internally Directed Attention in Creative Cognition pp 180-194 By Mathias Benedek https://doi.org/10.1017/9781316556238.011
• 11 - The Forest versus the Trees: Creativity, Cognition and Imagination pp 195-210 By Anna Abraham https://doi.org/10.1017/9781316556238.012
• 15 - Free Association, Divergent Thinking, and Creativity: Cognitive and Neural Perspectives pp 261-280 By Tali R. Marron, Miriam Faust https://doi.org/10.1017/9781316556238.016
• 17 - The Costs and Benefits of Cognitive Control for Creativity pp 299-317 By Evangelia G. Chrysikou https://doi.org/10.1017/9781316556238.018
• 18 - Creativity and Cognitive Control in the Cognitive and Affective Domains pp 318-332 By Andreas Fink, Corinna Perchtold, Christian Rominger https://doi.org/10.1017/9781316556238.019
• 20 - Creativity in the Distance: The Neurocognition of Semantically Distant Relational Thinking and Reasoning pp 363-381 By Adam Green https://doi.org/10.1017/9781316556238.021
• 21 - Network Dynamics Theory of Human Intelligence pp 382-404 By Aki Nikolaidis, Aron K. Barbey https://doi.org/10.1017/9781316556238.022
• 22 - Training to be Creative: The Interplay between Cognition, Skill Learning, and Motivation pp 405-420 By Indre V. Viskontas https://doi.org/10.1017/9781316556238.023
• 23 - Intelligence and Creativity from the Neuroscience Perspective pp 421-434 By Emanuel Jauk https://doi.org/10.1017/9781316556238.024
• 24 - The Genetics of Creativity: The Underdog of Behavior Genetics? pp 437-450 By Davide Piffer https://doi.org/10.1017/9781316556238.025
• 26 - Openness to Experience: Insights from Personality Neuroscience pp 464-475 By Oshin Vartanian https://doi.org/10.1017/9781316556238.027
• 28 - The Neuroscience of Musical Creativity pp 495-516 By David Bashwiner https://doi.org/10.1017/9781316556238.029
• 30 - Polymathy: The Resurrection of Renaissance Man and the Renaissance Brain pp 528-539 By Claudia Garcia-Vega, Vincent Walsh https://doi.org/10.1017/9781316556238.031

• contents

  http://www.benwilbrink.nl/projecten/creativiteit.htm